Wirtschaftlichkeit wissensbasierter Systeme

هم در تحقیقات تجاری و هم در عمل تجاری، بحث در مورد استفاده از سیستم های مبتنی بر دانش از اواسط دهه 1980 با واکنش قابل توجهی روبرو شده است. با وجود این تبلیغات و با وجود طیف گسترده ای از فعالیت های تحقیق و توسعه، اهمیت عملی این فناوری تا کنون بسیار کمتر از انتظارات اولیه بوده است. یکی از دلایل اصلی گسترش کند سیستم های مبتنی بر دانش، این سوال عمدتا حل نشده است که آیا استفاده از آنها می تواند توجیه اقتصادی داشته باشد یا خیر. نویسنده با اثر حاضر می‌خواهد به کاهش این کسری اطلاعات کمک کند. بر اساس این هدف اساسی، سه هدف فرعی دنبال می‌شود: بررسی کارایی اقتصادی سیستم‌های دانش‌بنیان عملاً مورد استفاده و همچنین شناسایی و وزن دهی عوامل هزینه و منافع مربوطه، تبیین کارایی اقتصادی سیستم‌های منفرد. با بررسی روابط بین پارامترهای مختلف کارایی اقتصادی از یک سو و درون زا و برون زا از سوی دیگر، متغیرهای زمینه و بسط نتیجه گیری کاربردی برای برنامه ریزی عملیاتی سیستم های دانش محور. بر اساس مفاهیم طراحی که عمدتاً با این فناوری استفاده می‌شود، نویسنده ابتدا پتانسیل کلی حل مسئله سیستم‌های مبتنی بر دانش را توصیف می‌کند و سپس روش‌های مختلف برای ارزیابی فناوری‌های جدید را مورد بحث قرار می‌دهد. بر اساس وضعیت قبلی دانش و ملاحظات نظری مستقل، عوامل هزینه و منافع تعیین می شود. این رویکرد چارچوب مرجع جنبه مرکزی کار را تشکیل می دهد و به طور تجربی قابلیت اقتصادی سیستم هایی را که در استفاده عملی یا در مرحله پیشرفته توسعه هستند بررسی می کند. برای این منظور، نویسنده در مجموع 46 مصاحبه شخصی ساختاریافته با کاربران یا توسعه دهندگان انجام داده است.

Sowohl in der betriebswirtschaftlichen Forschung als auch in der betrieblichen Praxis ist die Diskussion um den Einsatz wissensbasierter Systeme seit Mitte der 80er Jahre auf eine beachtliche Resonanz gestoßen. Trotz dieser Publizität und trotz vielfältiger Forschungs­ und Entwicklungsaktivitäten blieb die praktische Bedeutung dieser Technologie bis heute jedoch weit hinter den ursprünglichen Erwartungen zurück. Ein zentraler Grund für die schleppend verlaufende Verbreitung wissensbasierter Systeme besteht in der weitgehend ungeklärten Frage, ob sich ihr Einsatz wirtschaftlich rechtfertigen läßt. Zum Abbau dieses Informationsdefizits will der Verfasser mit der vorliegenden Arbeit beitragen. Ausgehend von dieser grundlegenden Zielsetzung werden drei Teilziele ver­ folgt: die Untersuchung der Wirtschaftlichkeit praktisch eingesetzter wissensbasierter Systeme sowie die Identifizierung und Gewichtung der relevanten Kostenfaktoren und Nutzeffekte, die Erklärung der Wirtschaftlichkeit einzelner Systeme durch Untersuchung von Beziehungen zwischen verschiedenen Wirtschaftlichkeitskenngrößen auf der einen und endogenen und exogenen Kontextvariablen auf der anderen Seite sowie die Herausarbeitung praxeologischer Folgerungen für die Einsatzplanung wissensba­ sierter Systeme. Anhand der bei dieser Technologie überwiegend zum Einsatz kommenden Gestaltungs­ konzepte beschreibt der Verfasser zunächst das generelle Problemlösungspotential wis­ sensbasierter Systeme und diskutiert anschließend verschiedene Methoden zur Bewertung neuer Technologien. Aufbauend auf dem bisherigen Stand des Wissens und eigenständigen theoretischen Überlegungen werden die Kostenfaktoren und Nutzeffekte bestimmt. Dieser Ansatz bildet den Bezugsrahmen für den zentralen Aspekt der Arbeit, die Wirtschaft­ lichkeit praktisch eingesetzter oder in einem fortgeschrittenen Entwicklungsstadium befindlicher Systeme empirisch zu untersuchen. Zu diesem Zweck führte der Verfasser insgesamt 46 strukturierte persönliche Interviews mit Anwendern oder Entwicklern durch.