Raumbezogene qualitative Sozialforschung

نویسندگان حوزه‌های جغرافیای انسانی و جامعه‌شناسی با بررسی و تفسیر جهان اجتماعی از طریق تأمل انتقادی در چرخش فضایی به تحقیقات اجتماعی فضایی و کیفی کمک می‌کنند. رنسانس كلمه‌مانند فضا در علوم اجتماعي و فرهنگي در تقابل با آثار ملموس كيفي-تجربي و نظري-مفهومي است كه رويكردي مستقل و فضا-بازتابي به موضوع ارائه مي‌دهد. نویسندگان دو هدف را دنبال می‌کنند: از یک سو، غلبه بر رویکردهای «فقط انجامش بده» در روش‌شناسی (فضایی) است. از سوی دیگر، روشن می‌شود که تأمل روش‌شناختی عمیق جنبه‌ای زائد یا نشان‌دهنده گامی خسته‌کننده نیست، بلکه باید بخش مهمی از منطق تحقیق کیفی باشد. این امر مستلزم بحث در مورد مبانی نظری چنین موقعیت‌یابی و بحث در مورد اجرای عملی آن در تحقیقات تجربی است. نویسندگان نشان می‌دهند که می‌توان از «فضا» به صورت کیفی استفاده کرد و حساسیت به ارجاعات فضایی رابطه‌ای و کاربردی را می‌توان در تحقیقات اجتماعی کیفی تقویت کرد.

Die AutorInnen aus der Humangeographie und Soziologie leisten einen Beitrag zur raumbezogenen qualitativen Sozialforschung, indem sie in kritischer Reflexion auf den spatial turn die soziale Welt erforschen und interpretieren. Einer schlagwortartig vorgebrachten Renaissance des Raumes in den Sozial- und Kulturwissenschaften werden konkrete qualitativ-empirische und theoretisch-konzeptionelle Arbeiten gegenübergestellt, die einen eigenständigen, raumreflektierten Zugang zur Thematik bieten. Die AutorInnen verfolgen zwei Ziele: Zum einen geht es um die Überwindung von „just-do-it“-Ansätzen in der (raumbezogenen) Methodologie. Zum anderen wird deutlich, dass eine eingehende methodologische Reflexion kein redundanter Aspekt ist oder einen lässlichen Arbeitsschritt darstellt, sondern entscheidender Bestandteil qualitativer Forschungslogik sein muss. Gefordert ist hierfür eine Debatte sowohl über die theoretischen Grundlagen einer solchen Positionierung, als auch die Diskussion ihrer praktischen Umsetzungen in der empirischen Forschung. Die AutorInnen demonstrieren, dass mit ‚Raum‘ qualitativ verfahren werden kann und die Sensibilität hinsichtlich relationaler und praxeologischer Raumbezüge in der qualitativen Sozialforschung gestärkt werden kann.