Organisationale Planungstheorie: Die Erkenntnis ihrer paradoxen Grundmuster als Möglichkeit einer vereinfachten theoretischen Handhabung

نظریه برنامه ریزی سازمانی در نگاه اول خود را به عنوان انبوهی از طرح های مختلف نشان می دهد، طرح های به اصطلاح کلاسیک، پوزیتیویستی، کارکردگرا و کنترل گرا از یک سو در مقابل مفاهیم ایده آلیستی، سازنده، تفسیری و سیستمی قرار دارند. نظریات مختلف با توجه به مفروضات هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی آنها با یکدیگر ناسازگار به نظر می‌رسند، اما بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که هر یک از انواع نظریه‌ها همواره تناقض یکسانی را در اصطلاح خود توصیف می‌کنند.

بر اساس توصیف خطوط اصلی استدلال نظریه های برنامه ریزی امروزی، Bettina Warzecha به بررسی مفروضات اساسی معرفت شناختی مورد استفاده در نظریه های مربوطه می پردازد و آنها را در مقابل اصول متضاد خود قرار می دهد. نشان می دهد که به کمک ابزار معرفتی پارادوکس می توان نظریه های برنامه ریزی را تحلیل کرد، حدود و امکانات توسعه آنها را روشن کرد و راه های جدیدی برای حل پرسش های برنامه ریزی-نظری و برنامه ریزی-عملی گشود.

Organisationale Planungstheorie stellt sich auf den ersten Blick als eine Fülle unterschiedlicher Entwürfe dar. So genannte klassische, positivistische, funktionalistische und controllingorientierte Entwürfe auf der einen Seite stehen idealistischen, konstruktivistischen, interpretativen und systemischen Konzeptionen auf der anderen Seite gegenüber. Hinsichtlich ihrer ontologischen und epistemologischen Grundannahmen scheinen die unterschiedlichen Theorien miteinander unvereinbar zu sein, doch zeigt die nähere Betrachtung, dass jede Art von Theorie in der ihr eigenen Terminologie eine immer gleiche Paradoxie beschreibt.

Ausgehend von der Beschreibung der wesentlichen Argumentationsstränge heutiger Planungstheorien untersucht Bettina Warzecha die in den jeweiligen Theorien verwendeten erkenntnistheoretischen Grundannahmen und stellt ihnen ihr jeweiliges Gegenprinzip gegenüber. Sie zeigt, dass mit Hilfe des erkenntnistheoretischen Instrumentes der Paradoxie Planungstheorien analysiert, ihre Grenzen und Entwicklungsmöglichkeiten verdeutlicht werden können und sich damit neue Wege zur Lösung planungstheoretischer und planungspraktischer Fragen eröffnen.