Ökologische Aufklärung: 25 Jahre „Ökologische Kommunikation“

این سوال که چرا جامعه به آرامی خود را با یک بحران زیست محیطی و در نتیجه خود به خطر انداختن احتمالی سازگار می کند، بیش از هر زمان دیگری موضوعی است. 25 سال پیش، نیکلاس لومان مطالعه "ارتباطات زیست محیطی" را ارائه کرد. این تلاشی سیستماتیک برای تعیین امکانات جامعه مدرن برای واکنش به مشکلات اکولوژیکی با کمک "نظریه جامعه" بود. مشاهدات لومان از این فرض ناشی می‌شود که جامعه در معرض اولویت تمایز عملکردی است: سیستم‌های کارکردی فقط می‌توانند در سطح برنامه‌های خود، از جمله کدهای خاص خود، برای مشکلات زیست‌محیطی رزونانس ایجاد کنند. نویسندگان این جلد، بیست و پنجمین سالگرد «ارتباطات زیست‌محیطی» را فرصتی برای بحث در مورد پایان‌نامه‌های نیکلاس لومان از نظر معقول بودن آن‌ها با توجه به تحولات جاری می‌دانند. در میان چیزهای دیگر، مشارکت‌ها بر واکنش سیستم‌های عملکردی مختلف مانند اقتصاد، قانون، علم، سیاست و آموزش به مشکلات زیست‌محیطی روشن می‌کنند. می‌توان فرض کرد که اشکال قابل مشاهده رزونانس در سیستم‌های عملکردی در چارچوب تلاش‌های خودمختاری حرکت می‌کنند که نسبت به انتظارات بیرونی و مکاتبات فیلتر شده درونی سیستم بی‌تفاوت هستند.

Die Frage, weshalb sich die Gesellschaft nur langsam auf eine ökologische Krise und damit auf eine mögliche Selbstgefährdung einstellt, ist aktueller denn je. Vor 25 Jahren hat Niklas Luhmann die Studie „Ökologische Kommunikation“ vorgelegt. Es war der systematische Versuch, die Möglichkeiten der modernen Gesellschaft, auf ökologische Probleme zu reagieren, mit Hilfe einer „Theorie der Gesellschaft“ zu bestimmen. Aus der Prämisse, dass die Gesellschaft einem Primat funktionaler Differenzierung unterliegt, folgt Luhmanns Beobachtung: Funktionssysteme können nur auf der Ebene ihrer Programme unter Einbeziehung ihres je spezifischen Codes Resonanz auf ökologische Probleme erzeugen. Die Autorinnen und Autoren dieses Bandes nehmen den 25. Jahrestag der „Ökologischen Kommunikation“ zum Anlass, Niklas Luhmanns Thesen mit Blick auf die aktuellen Entwicklungen auf ihre Plausibilität hin zu diskutieren. Die Beiträge beleuchten unter anderem die Resonanz unterschiedlicher Funktionssysteme wie der Wirtschaft, des Rechts, der Wissenschaft, Politik und Erziehung auf ökologische Probleme. Dabei ist anzunehmen, dass sich die beobachtbaren Resonanzformen in den Funktionssystemen im Kontext von Autonomiebestrebungen bewegen, die gegenüber externen Erwartungen Indifferenz und systemintern gefilterte Entsprechungen bereithalten.