Çocuk ve Ergen Gelişimi

Sunuş........................   
ÖnSÖZ.............................. ........................
b ir in c i   k e s im  
g e l iş im in   t e m e l l e r i
b ir in c i   bö l ü m  
g ir i ş ........................ ..........................
TARİHSEL AÇIDAN ÇOCUKLUK.................................
Ortaçağda Çocuk Görüşü......................................
Çocukluk Kavramı Ortaya Çıkıyor........................
Bir Çocukluk Dünyası Yaratılıyor...........................
ÇOCUK GELIŞ1MİNIN BtLİMSEL İNCELENMESİ 
Deneysel ve Psikanalitik Psikoloji.,
Gelişimsel Bakış Açısının Ortaya Çıkışı  .
Çocuk Gelişiminde Araştırmanın Kullanılması 
ÖZET....................... .;.............................
İKİNCİ BÖLÜM
BAŞLANGIÇLAR............
in sa n in   d ö l l en m e s i  
GENETİK MtRAS...................................................................................................... 46
Kromozom Nedir?............................................................................................. 46
Gizilgûç Olarak Genetik Miras.................................................................... 47
Baskın ve Çekinik Genler................................................................................48
Cinsiydin Genetik Belirlenmesi..................................................................48
Cinsiyete Bağlı Özellikler...............................................................  50
Genetik Çeşitlilik...............................................................................................52
ZEKÂ GELİŞİMİNDE GENETİK ETKİLER.................................................... 52
insanlarda İkiz Araştırmaları........................................................................ 54
Dinamik Etkileşim Görüşü............................................................................ 55
KİŞİLİK GELİŞİMİNDE GENETİK ETKİLER.................................................56
Anormal Kişilik Özelliklerinin Kalıtsallığt............................................... 57
Davranışsal Genetik ,............................................................................. 58
GENETİK ANORMALLİKLER............................................................................. 59
Kromozom Anormallikleri................................................................ .. ........... 60
Anormal Genler...................................................................................................62
Genetik Rehberlik..............................................................................................63
ANA BABA OLMA KARARI...................................................................................65
Çocuk Sahibi Olma Nedenleri.....................     65
Birleşik Devletler\'de Doğurganlık Eğilimi.....................  67
Ana Baba Olmayı Öğrenme............................................................................ 68
Kaç Tane ve Ne Kadar Arayla  ...............................  . .6 9
ÖZET...........................;............................................................................  72
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOĞUM ÖNCESİ GELİŞİM................................................................................. 75
DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM....................................................  76
İlk Üç Ay................................................................................................................76
İkinci Üç Ay..............................................     82
Üçüncü Üç Ay..................................................................................................... 83
ÇEVRESEL ETKİLER............................................................................................... 85
Kritik Dönemler..................................................................................................85
Doğum Öncesi Etkiler: tlaçlar ve Kimyasal Maddeler.........................87
Diğer Doğum Öncesi Etkiler............................. :...........................................94
Çevresel Etkilerle İlgili Son Bir Not..........................................................100
ÖZET....................................................................................   101

DOĞUM.........................   103
DOĞUM SÜRECİ........................................................................................\'............104
Doğum Komplikasyonları.............................................................................106
Apgar.....................................................................................................................110
DOĞUM SÜRECİNE TARİHSEL VE
PSİKOLOJİK BAKIŞ , ..................................................................................... 111
Amerika\'daki Durum.......................................................................................111
Doğal Çocuk Doğurma Eğilimi...................................................................113
Doğum Sırasında Kullanılan İlaçların Etkisi....................................... . 114
Doğumun Psikolojisine İlişkin Diğer Eğilimler...................................115
Ûzürlû Bir Çocuğun Doğumu........................ , ........................................... 120
ÛZET........................................................................... , ............................................... 121
İKİNCİ KESİM 
BEBEKLİKTE GELİŞİM
BEŞİNCİ BÖLÜM
ALGİ VE HAREKET GELİŞİMİ.......................................................................... 127
YENİDOGANIN BETİMLENMESİ.....................  127
Bedensel Görünüm......................................     128
Durumlar   ..................................................................................................130
Küçük Bebekler Arasındaki Bireysel Farklılıklar.................................132
HAREKET KONTROLÜ VE YETEN EĞ l GELİŞİMİ .................................134
Yenidoğanın Refleksleri................................................................................ 134
Beynin Rolü...........................................  136
Harekei Gelişiminin Temeli Olarak Refleksler.................................... 138
Olgunlaşma ve Uygulama.............................................................................139
Harekcı Gelişimi İçin Bir Bilgi-Işlem Modeli........................................ 142
Hareket Gelişiminin Sırası........................................................................... 146
Gelişimin Normatif ve Sırasal Ölçekleri...................................................148
İLK ALGI YETENEĞİ VE GELİŞİMİ......................   151
Koku ve Tat Algısı............................................................................................152
İşitme Yeteneği..................................................................................................153
Koşullanma ve Alışkanlık Araştırması.....................................................154
Görme Yeteneği  ........................................................................................156
Görme Yeteneği Nasıl Gelişir?.................................................................... 159

ÖZET............................................................................................................................ 162
ALTINCI BÖLÜM 
BİLİŞSEL GELİŞİM VE DİL GELİŞİMİ
İLK BİLİŞSEL GELİŞİM......................................................................................... 166
Algısal Tercihler................................................................................................166
Kavram Gelişimi............................................................................................... 170
Düşünmenin ve Akıl Yürütmenin Temelleri..........................•. ..............177
Bebeklerde Öğrenme.......................................................................................184
İLK DİL GELİŞİMİ..................................................................................................185
Gelişimsel Psikolengüistik........................................................................... 186
Dil Gelişiminde Üretme Görüşü................................................................ 194
Dil Gelişiminde Öğrenme Kuramı............................................................ 199
DİL VE BİLİŞ.............................................................................................................207
Sapir-Whorf Varsayımı...................................................................................207
Dilin Kazanılmasına İlişkin Bilişsel Varsayım.......................................208
ÖZET..................................................................................................................... . : . . .2 1 0
YEDİNCİ BÖLÜM
İLK TOPLUMSAL GELİŞİM........................................................  213
BAĞLANMA SÜRECİ.........................   214
Başarılı Bağlanmaya Katkıda Bulunan Etkenler...................................214
Bağlanma Sorunlarına Katkıda Bulunabilen Etkenler........................225
Gelişim Sorunlarını Aşma Çabaları...........................................................233
BAŞARILI BAĞLANMANIN SONRAKİ
GELİŞİME ETKİLERİ.....................................................  236
Uzun Sürekli Etkilerin Kanıdan................................................................236
Erikson\'un Kuramı....................................................... 238
ÖZET............................................................................................................................241
ÜÇÜNCÜ KESİM 
İLK ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
SEKİZİNCİ BÖLÜM
OKUL ÖNCESİ ÇOCUK: BİLİŞSEL GELİŞİM.............................................247
İLK ÇOCUKLUK NEDİR?...................................................................................248

İLK ÇOCUKLUKTA GELİŞİM GÖREVLERİ................................................249
DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ........................................................................   250
Duyu-Hareket İşleyişinden İşlem Öncesi İşleyişe G e ç iş ................. 254
İşlem Öncesi Düşüncenin Özellikleri.....................................................257
Sayılarla Uğraşma Yeteneği........................................................................ 261
ÇOCUKLARDA KAVRAMLAR VE KAVRAM GELİŞİMİ..................... 264
Yapaycılık ve Canlandırmacılık................................................................. 265
İlişkiler............................................................................................................... 267
Kavramlar Nasıl Gelişir?............................................................................. 268
Kalıp Yargılar   .......................................................................................269
İLK ÇOCUKLUKTA BİLİŞSEL GELİŞİMİ KOLAYLAŞTIRMA 271
Piageıci Programlar....................................................................................... 271
Bilişsel Gelişimi Etkileme............................................................................ 273
Oyun ve Oyuncaklar.....................................................................................278
Televizyon ve Biliş..........................................................................................281
AHLAK GELİŞİMİ................................................................................................. 283
Bilişsel Gelişim Kuramları...........................................................................283
DİL BECERİLERİ.................................................................................................. 291
ÖZET.......................................................................................................................... 292
DOKUZUNCU BÖLÜM 
OKUL ÖNCESİ ÇOCUK: KİŞİLİK GELIŞ1MI VE
TOPLUMSAL DAVRANIŞ.................................................................................. 295
YENİ GELİŞİM GÖREVLERİ............................................................................296
TOPLUMSAL GELİŞİM.......................................................................................296
Toplumsallaşma Süreci............................................................................... 297
Aile ve Ana Baba Etkileri.............................................................................298
Disiplin ve Etkileri........................................................................................ 300
Boşanma ve Çocuklar...................................................................................309
Kardeşlerin Etkisi...........................................................................................311
Yaşıt İlişkileri.................................................................................................. 314
Oyun Dünyası.................................................................................................315
KİŞİLİK GELİŞİMİ............................................................................................... 319
Erikson\'un Kuramı........................................................................................319
Cinsiyet Rolü Gelişimi................................................................................ 321
HEYECAN GELİŞİMİ 324
Çocuklar Heyecanlan Nasıl Kazanırlar?.................................................325
Bazı Özgül Heyecanlar................................................................................326

OKUL ÖNCESİ DENEYİMLER......................................................................... 329
Okul Öncesi Program Tür leri.....................................................................329
ÖZET............................................................................................................................333
DÖRDÜNCÜ KESİM 
ORTA ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
ONUNCU BÖLÜM
OKUL ÇOCUĞU: BİLİŞSEL GELİŞİM............................................................339
ORTA ÇOCUKLUK NEDİR?............................................................................. 340
ORTA ÇOCUKLUKTA GELİŞİM GÖREVLERİ.......................................... 341
DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ.................................................................................. 342
İşlem Öncesi İşleyişten Somut İşlem İşleyişine Geçiş........................342
Somut İşlem Düşüncesinin Özellikleri................................................... 345
Sayılarla Uğraşabilme Yeteneği.................................................................. 351
Mizahın Değerini Anlama............................................................................ 353
AHLAK GELİŞİMİ....................................................... 357
Bilişsel Gelişim Kuramı.....................................................     357
Toplumsal Öğrenme Kuramı „...................  360
Ahlak Gelişimini Kolaylaştırmada Bilişsel Bir Yaklaşım...................366
AKADEMİK KONULAR....................................................................................... 369
Bilişsel Üslup..................................................................................................... 370
Zekâ.....................   374
Zekâ Ölçümünde Yanlılık............................................................................ 376
Zekâ Bölümü Puanlarının Anlamı............................................................. 378
Zekâ Üzerinde Ailenin E tki le r i ...............................    379
Ayrıksı Çocuklar..............................................................................................381
Üstün Çocuk..................................................................................................... 383
Yaratıcılık ve İmgeleme................................................................................. 385
ÖZET..............................................................................................................  389
ON BİRİNCİ BÖLÜM 
OKUL ÇOCUĞU: KİŞİLİK GELİŞİMİ VE
TOPLUMSAL DAVRANIŞ....................................................................................393
YENİ GELİŞİM GÖREVLERİ..............................................................................394
Toplumsal Gelişim.............................................  395
Aile ve Ana Baba E tk is i ............................................................................   395

Yaşıt İlişkileri......................................................................  398
Empati Gelişimi...............................................................................................402
KİŞİLİK GELİŞİMİ................................................................................................. 404
Erikson\'un Kuramı....................................................   404
Cinsiyet Rolü Gelişimi...........................,......................................................406
HEYECAN GEL1ŞİMI...............................................   413
Çocukların Korkularında Gelişimsel Değişimler................................ 414
Bazı Özel Korkular ve Fobiler.....................................................................415
Korkuların ve Fobilerin Ortadan Kaldırılması..................................... 416
Saldırganlığın Gelişimi.................................................................................. 417
OKUL DENEYİMLERİ...........................................  420
Okul Ortamı Türleri.........................................................................■ .............422
Öğretmenlerin Etkisi...................................................................................... 423
İlkokul Ders Kitapları....................................................................................425
İki Dilde Eğitim........................................................................   427
Avantajsız Çocuklar.....................................................................   428
ÖZET................................................................................................     429
BEŞİNCİ KESİM 
ERGENLİKTE GELİŞİM
ON İKİNCİ BÖLÜM
BEDENSEL, CİNSEL, BİLİŞSEL GELİŞİM.................................................... 437
ERGENLİK NEDİR?............................................................................................... 438
ERGENLİKTE GELİŞİM GÖREVLERİ...........................................................440
BEDENSEL VE CİNSEL GELİŞİM....................................................................444
Bedensel Değişimler........................................................................................444
Birincil ve İkincil Cinsiyet Özellikleri...............................   448
Beden imgesi..................................................................................................... 451
Erken ve Geç Olgunlaşanlar.........................................................................452
Cinsel Gelişim........................................................................:......................... 453
BİLİŞSEL GELİŞİM..................................................................................................458
Piaget: Soyut işlem Düşüncesi....................................................................459
Elkind: Ergen Benmerkezciligi....................................   466
Kohlberg: Ahlak Gelişimi..............................................................................468
ÖZET...............................................................  474

ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KİŞİLİK GELİŞİMİ VE TOPLUMSAL DAVRANIŞ..................................... 477
TOPLUMSAL GELİŞİM  ...............................................................................478
Aile İlişkileri...................................................................................................... 478
Yaşıt İlişkileri....................................................................................................487
KİŞİLİK GELİŞİMİ.............................................................................   491
Erikson\'un Kuramı.....................................  491
Kimlik ve Benlik Kavramı.................   492
OKUL DENEYİMLERİ..........................................................................................495
Yeni Gelişim Görevleri...................................................................................495
Öğrencilerin Okul Karşısındaki Tulumları............................................496
Öğretmenlerin Rolü........................................................................................497
Diğer Etkiler ve Sonuçlar...................................................  498
Liseden Ayrılma............................................................................................... 498
MESLEK SEÇ İMİ.................................................................................................... 500
Mesleğe İlişkin Bazı Görüşler......................................................................502
Önemli Etki Kaynaklan...............................    503
Lise Sırasında Çalışma............................................................................„. .. .5 0 4
ERGENLİK SORUNLARI............................    505
Ergen Suçluluğu........................................  .\' .......................\'......................506
Haç Bağımlılığı...............................; ...................................................................508
Ergen Gebeliği......................   511
ÛZET............................     512
EK: ÇOCUKLARI GÖZLEMLEME KILAVUZU......................................... 515
SÖZLÜK......................................................................................................................531
KAYNAKÇA.............................................................................................................. 563