Złudzenia, które pozwalają żyć

Spis	treści
Mirosław	Kofta
Wprowadzenie.	Czy	złudzenia	pomagają,	czy	też	przeszkadzają
nam	radzić	sobie	z	wyzwaniami?	11
O	czym	mówią	poszczególne	rozdziały	tej	książku?	20
Konkluzje	24
Literatura	cytowana	26
Maria	Lewicka
Czy	jesteśmy	racjonalni?	28
Racjonalny,	czyli	jaki?	29
Czy	jesteśmy	racjonalni?	41
Człowiek	jako	intuicyjny	statystyk	42
Człowiek	jako	intuicyjny	badacz	przyczyn	zdarzeń	49
Człowiek	jako	weryfikator	hipotez	51
Człowiek	-	aktor	czy	obserwator	zdarzeń?	57
Literatura	cytowana	62
Bogdan	Wojciszke
Dane	i	pseudodane	w	procesie	spostrzegania	ludzi	65
Dane	i	pseudodane	65
Źródła	pseudodanych	66
Schematy	poznawcze	66Ukryte	teorie	osobowości	74
Rola	danych	i	pseudodanych	w	procesie	formułowania	sądu	78
Teoretyczne	modele	kształtowania	się	sądu	78
Trafność	modeli	80
Kiedy	pseudodane	stają	się	danymi?	83
Tendencyjne	potwierdzanie	przekonań	84
Samospełniające	się	proroctwa	86
Uwagi	końcowe	89
Literatura	cytowana	89
5
Maria	Jarymowicz
Czy	jesteśmy	egoistami?	91
O	naturze	egoizmu	92
Paradoks	egocentryzmu:	prawdy	ukryte	przed	samym	sobą	94
Ego	zagrożone	i	słabe	jako	źródło	egocentryzmu	95
Egocentryzm	„ja	totalitarnego\"	98
Czy	jesteśmy	altruistami?	103
Motywy	endocentryczne	104
Motywy	egzocentryczne	107
Co	chroni	przed	egoizmem?	109
Literatura	cytowana	115Janusz	Ł.	Grzelak
Ja,	my,	oni?	Interes	własny	a	procesy	poznawcze	i	zachowanie
ludzi	w	sytuacji	konfliktu	117
Konflikt	interesów	118
Interes	własny	120
Interes	wielu	interesów?	1	2	2
Efekty	orientacji	społecznych	125
Czy	wiemy,	co	wiedzieć	chcemy?	125
Postrzegana	różnorodność	świata	społecznego	128
Sytuacyjna	zmienność	percepcji	intencji	innych	ludzi	133
Odrobina	spekulacji	134
Orientacje	a	postawy	wobec	spraw	publicznych	136
Sytuacyjna	zmienność	orientacji	138
Co	jest	przedmiotem	wymiany	społecznej,	czyli	czym	się	dzielimy	139
Buźki,	numerki,	zadowolenie	141
Im	więcej	nas,	tym	gorzej?	142
Zakończenie	144
Literatura	cytowana	144
Andrzej	Szmajke
Autoprezentacja	-	niewinny	spektakl	dla	innych	i	siebie	146
Co	to	jest	autoprezentacja	i	czemu	służy	147Skąd	wiadomo,	że	dane	zachowanie	jest	autoprezentacją?	147
Motywy	dla	których	podejmujemy	autoprezentację	148
Wyznaczniki	 siły	 motywacji	 do	 podejmowania	 zachowań	 autoprezentacyjnych
150
Przydatność	odpowiedniego	wizerunku	własnej	osoby	do	osiągania	pożądanych
celów	społecznych	150
Subiektywna	wartość	celów	społecznych	151
Rozbieżność	między	aktualną	impresją	a	impresją	pożądaną	152
Strategie	 autoprezentacji	 -	 najpopularniejsze	 wizerunki	 autoprezentacyjne	 .	 .	 .
154
Taksonomia	Jonesa	i	Pittman	154
Taksonomia	zachowań	autoprezentacyjnych	Schutz	156
Co	decyduje	o	stylu	autoprezentacji	podejmowanej	przez	jednostkę	158
Samowiedza	158
6
Wyobrażenie	tożsamości	pożądanej	i	niepożądanej	159
Wymagania	roli	społecznej	159
Spostrzegane	oczekiwania	widowni	160
Aktualne	i	rzeczywiste	oraz	przyszłe	i	potencjalne	konsekwencje
publicznego	wizerunku	161
Autoprezentacje	negatywne	164
Formy	 autoprezentacji	 -	 różne	 sposoby	 kreowania	 publicznych	 wizerunków	 .	 .
166Autoprezentacja	pośrednia:	„pławienie	się	w	cudzej	chwale\"	166
Autoprezentacja	„wprost\"	i	„niewprost\"	168
Powszechność	autoprezentacji	170
Prawdziwe	„ja\"	a	autoprezentacja	171
Literatura	cytowana	172
Helena	Grzegołowska-Klarkowska
Samoobrona	przez	samooszukiwanie	się	176
Dlaczego	ludzie	oszukują	samych	siebie?	177
Koncepcje	psychoanalityczne	177
Inne	koncepcje	psychicznej	samoobrony	przez	samooszukiwanie	się:	obrona
poprzez	ucieczkę	od	własnego	prawdziwego	„ja\"	180
Rola	i	narzędzia	samoobrony.	Wybrane	przejawy	samooszukiwania	się	182
Wybrane	badania	nad	mechanizmami	obronnymi	189
Nie	wiedzą	czy	nie	chcą	powiedzieć?	190
Czy	wyparcie	istnieje?	191
Co	uruchamia	mechanizmy	obronne?	192
Skuteczność	 samooszukiwania	 się	 jako	 środka	 samoobrony	 psychicznej	 .	 .	 .	 .
194
Literatura	cytowana	197
Mirosław	Kofta
Poczucie	kontroli,	złudzenia	na	temat	siebie,	a	adaptacjapsychologiczna	199
Czy	człowiek	ma	potrzebę	sprawstwa?	201
Badania	nad	wolnością	wyboru	201
Badania	nad	percepcją	wpływu	na	bieg	wydarzeń	202
Czynniki	wpływające	na	percepcję	kontroli	204
Czy	ocena	własnego	sprawstwa	jest	realistyczna?	205
Iluzja	kontroli	205
Egotyzm	atrybucyjny	207
Racjonalizacja	zdarzeń	negatywnych	207
Myślenie	życzeniowe	przy	planowaniu	działań	208
Skąd	bierze	się	„chciejstwo\"	209
Czy	podmiotowa	kontrola	służy	adaptacji?	209
Badanie	Schultza:	podmiotowa	kontrola	a	przystosowanie	psychiczne	u	osób
starszych	210
Podmiotowa	kontrola	a	adaptacja:	mechanizmy	psychologiczne	211
Orientacja	na	działanie	a	poczucie	kontroli	.	.\'	212
Samoodradzanie	się	poczucia	kontroli	216
7
Osobowościowe	wyznaczniki	poczucia	kontroli	i	samoodradzania	się	219
Styl	eksplanacyjny	219
Naiwne	teorie	inteligencji	219Siła	woli	220
Wnioski	221
Literatura	cytowana	222
Grzegorz	Sędek
Jak	ludzie	radzą	sobie	z	sytuacjami,	na	które	nie	ma	rady?	.	2	2	6
Niekontrolowalność	w	postaci	nagłych,	nieoczekiwanych	i	traumatycznych
zdarzeń	227
Model	Klingera	227
Model	Shontza	.\'	228
Model	Taylor	229
Negatywne	konsekwencje	długotrwałych	intensywnych	prób	wpływania
na	obiektywnie	niemodyfikowalne	sytuacje	233
Klasyczne	doświadczenia	laboratoryjne	nad	reakcjami	zwierząt
na	niekontrolowalne	wzmocnienia	234
Koncepcja	Weissa	236
Pierwotny	model	wyuczonej	bezradności	Seligmana	237
Krytyczna	analiza	modelu	egotystycznego	238
Informacyjny	model	bezradności	241
Wnioski,	konkluzje...	i	trochę	spekulacji	242
Literatura	cytowana	246
Dariusz	DolińskiPozytywna	rola	negatywnych	złudzeń	2	4	9
Optymalny	margines	iluzji,	czyli	co	za	dużo	to	nie	zdrowo	250
Negatywne	iluzje	255
Kiedy	negatywne	iluzje	pozwalają	(dobrze)	żyć?	262
Literatura	cytowana	263
Janusz	Czapiński
Szczęście	-	złudzenie	czy	konieczność?	Cebulowa	teoria
szczęścia	w	świetle	nowych	danych	empirycznych	266
Pojęcie	szczęścia	we	współczesnej	psychologii	empirycznej	268
Źródła	poczucia	szczęścia	268
Warunki	życia	a	szczęście	270
Osobowość	i	temperament	278
Czynniki	fizyczne	i	biologiczne	280
Podsumowanie	280
Po	co	ludziom	poczucie	szczęścia?	281
Powszechność	poczucia	szczęścia	284
Efekt	negatywności	286
Efekt	feniksa	287
8
Strategie	i	mechanizmy	radzenia	sobie	ze	stresem	289
Asymetria	mózgowych	ośrodków	afektu	pozytywnego	i	negatywnego	.	.	.	291Mechanizmy	pamięci	292
Endogenny	mechanizm	znieczulający	293
Naturalne	procesy	adaptacji	294
Porównania	społeczne	295
Zmiana	tożsamości	296
Atrybucja	przyczynowa	czyli	niewdzięczne	społeczeństwo	298
Pułapki	w	radzeniu	sobie	z	nieszczęściem	299
Szczęśliwy	„atraktor\"	300
Jak	pogodzić	lewitację	z	uziemieniem?	303
Wnioski	303
Literatura	cytowana	304
Indeks	nazwisk	307
Indeks	rzeczowy	3	1	2
Autorzy	książki	316
Abstract	319