Von Kriegsverächtern und Kriegsverfechtern: Die Berichterstattung über den Irak-Krieg 2003 in deutschen und amerikanischen Qualitätszeitungen

به ندرت هیچ درگیری بین المللی دیگری در زمان های اخیر دارای چنین نیروی قطبی کننده ای مانند جنگ عراق در سال 2003 بوده است. در عین حال، این درگیری کمک چندانی به بحث عمومی انجام شده از طریق رسانه ها نکرده است. در هر دو سوی اقیانوس اطلس، روزنامه نگاران به جای اجرای گفتمان انتقادی در فراسوی مرزهای ملی، عمدتاً به دیدگاه های ملی پایبند بودند.

Annika Rechmann با استفاده از یک تحلیل محتوای کمی جامع، تصویر متفاوتی از گزارش جنگ عراق در سال 2003 در روزنامه های با کیفیت آلمان و آمریکا ترسیم می کند. بر اساس نظریه کنش ارتباطی و دموکراسی مشورتی یورگن هابرماس، او می‌پرسد: «چگونه دو جامعه آزاد می‌توانند جنگ را به گونه‌ای متفاوت درک کنند؟» و «چرا بین اردوگاه‌های قطبی شده گفتمان ثمربخشی وجود ندارد؟». پاسخ های ممکن را می توان از طریق مقایسه سیستماتیک نظام های سیاسی و فرهنگ ارتباطات سیاسی هر دو کشور یافت. این نشان می دهد که در آلمان سبکی از ارتباطات سیاسی حاکم است، در حالی که آمریکا با سبکی از سیاست ارتباطی مشخص می شود.

Kaum ein internationaler Konflikt hat in jüngerer Zeit eine derart polarisierende Kraft entfaltet wie der Irak-Krieg 2003. Befürworter und Gegner der amerikanischen Politik stehen sich bis heute unversöhnlich gegenüber. Zugleich hat der Konflikt wenig zu einer öffentlich über die Medien geführten Debatte beigetragen. Diesseits und jenseits des Atlantiks verharrten Journalisten weitgehend auf nationalen Standpunkten, statt einen kritischen Diskurs auch über Staatsgrenzen hinweg zu führen.

Mittels einer umfassenden quantitativen Inhaltsanalyse zeichnet Annika Rechmann ein differenziertes Bild der Berichterstattung über den Irak-Krieg 2003 in deutschen und amerikanischen Qualitätszeitungen. In Anlehnung an die Theorie des kommunikativen Handelns und der deliberativen Demokratie von Jürgen Habermas fragt sie: „Wie konnten zwei freiheitliche Gesellschaften den Krieg so unterschiedlich wahrnehmen?“ und „Wieso kommt es nicht zu einem fruchtbaren Diskurs zwischen den polarisierten Lagern?“. Antwortmöglichkeiten lassen sich durch einen systematischen Vergleich der politischen Systeme und der politischen Kommunikationskultur beider Staaten finden. So zeigt sich, dass in Deutschland ein Stil politischer Kommunikation vorherrscht, während Amerika von einem Stil kommunikativer Politik geprägt ist.