Türkçe Temel Dilbilgisi

Türkçe Temel Dibilgisi......Page 1
İÇİNDEKİLER......Page 5
ON SOZ......Page 17
TÜRKLERİN YAŞADIKLARI VE TÜRKÇENİN KONUŞULDUĞU YERLER......Page 21
BİÇİM AÇISINDAN DİLLER......Page 23
KAYNAK VE AKRABALIK İLİŞKİLERİ AÇISINDAN DİLLER......Page 24
YAZI DİLİ OLARAK TÜRKÇE......Page 27
TÜRKÇENİN SON BİN İKİ YÜZ YILI......Page 28
DİL VE KALKINMA......Page 31
TÜRKÇE GÜZEL BİR DİL MİDİR?......Page 35
TÜRKÇENİN BUGÜNKÜ DURUMU......Page 38
TÜRKÇENİN SÖZ VARUĞI......Page 43
KİTAPTAKİ BÖLÜMLER......Page 52
SESBİLİM......Page 53
KONUŞMA......Page 54
SES AYGITI VE SES YOLU......Page 55
ÜNLÜLER......Page 56
ÜNSÜZLER......Page 57
DÜZ VE YUVARLAK ÜNLÜLER......Page 58
GENİŞ VE DAR ÜNLÜLER......Page 59
ÇIKIŞ BİÇİMLERİNE GÖRE ÜNLÜLER......Page 60
KISA VE UZUN ÜNLÜLER......Page 63
ÇIKIŞ YERLERİNE GÖRE ÜNSÜZLER......Page 64
ÇIKIŞ BİÇİMLERİNE GÖRE ÜNSÜZLER......Page 66
SERT VE YUMUŞAK ÜNSÜZLER......Page 67
HECE......Page 71
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU......Page 73
KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU......Page 75
ÜNLÜ DÜŞMESİ......Page 76
ÜNLÜ TÜREMESİ......Page 78
KORUMA (KAYNAŞTIRMA) ÜNSÜZLERİ......Page 79
ÜNSÜZ BENZEŞMESİ......Page 80
YUMUŞAK ÜNSÜZLER ( b, c, d, g, ğ, j, I, m, n, r, v, y, z)......Page 82
ÜNSÜZ DÜŞMESİ......Page 83
ÜNSÜZ TÜREMESİ......Page 84
SERT ÜNSÜZLERİN YUMUŞAMASI......Page 85
TÜRKÇENİN SES KURALLARI VE YABANCI SÖZCÜKLER......Page 86
ÜNLÜLERİN ÜNSÜZLERE ETKİSİ......Page 89
TÜM BENZEŞME......Page 91
İLERLEYİCİ BENZEŞME......Page 93
BENZEŞMEZLİK......Page 94
ULAMA......Page 97
DURAK......Page 98
VURGU......Page 99
SÖZCÜKTE VURGU......Page 100
TAMLAMALARDA VURGU......Page 103
CÜMLEDE VURGU......Page 104
SESİN TİTREŞİM ÖZELLİKLERİ......Page 105
TON......Page 106
EZGİ......Page 107
SÖZCÜK TÜRLERİ ARASINDA ESNEKLİK......Page 113
EKLER BİRDEN ÇOK GÖREV ÜSTLENİR......Page 114
TÜRKÇEDE KÖKLER DEĞİŞMEZ......Page 115
ADLARDA CİNSİYET YOKTUR......Page 116
SOZCUK VE SÖZCÜK TÜRLERİ......Page 117
ADLAR......Page 118
BELİRTİLİ AD TAMLAMASI: -in (-in, -un, -ün)......Page 120
TAKISIZ AD TAMLAMASI......Page 121
Yalın Adlar......Page 122
ADLARDA KÜÇÜLTME......Page 123
Şefkat ve Acıma Bildirme......Page 124
Belirtme Durumu : -ı (-i, -u, -ü)......Page 125
Kalma Durumu : -da (-de)......Page 126
Tamlayan Durumu : -in (-in, -un, -ün)......Page 127
Eşitlik Eki: -ca (-ce)......Page 128
BUYUK UNLU UYUMU......Page 129
Çıkma Durumu: -dan (-den......Page 130
Eşitlik Eki: -ca (-ce)......Page 131
NİTELEME SIFATLARI......Page 134
KARŞILAŞTIRMA SIFATLARI......Page 135
PEKİŞTİRME SIFATLARI: m, p, r, s......Page 136
-ca (-ce)......Page 138
UNVAN (SAN) SIFATLARI......Page 139
İŞARET SIFATLARI......Page 140
BELGİSİZ SIFATLAR......Page 141
Sıra Sayı Sıfatları: -inci (-inci, -uncu, -üncü)......Page 142
SIFAT TAMLAMASI......Page 143
YAPILARINA GÖRE SIFATLAR......Page 144
Eylemlerden Yapılan Sıfatlar......Page 145
BİLEŞİK SIFATLAR......Page 146
KİŞİ ADILLARI......Page 149
İŞARET ADILLARI......Page 151
SORU ADILLARI......Page 152
kaç......Page 153
DÖNÜŞLÜ ADILLAR......Page 154
BELGİSİZ ADILLAR......Page 156
İlgi Adılı ve Çoğul Eki......Page 157
ADIL TAMLAMASI......Page 158
ADILLAR VE EŞİTLİK EKİ......Page 159
ZAMAN BELİRTEÇLERİ......Page 162
Ne kadar?......Page 163
Nereye?......Page 164
Nereden?......Page 165
NİTELEME VE DURUM BELİRTEÇLERİ......Page 166
SORU BELİRTEÇLERİ......Page 167
gibi......Page 169
ile......Page 170
-la (-le)......Page 171
gore......Page 172
ILGEÇLER VE AD DURUM EKLERİ......Page 173
Çıkma Durumu İsteyen ilgeçler......Page 174
Tamlayan Durumu İsteyen İlgeçler......Page 175
BİÇİM BAKIMINDAN BAĞLAÇLAR......Page 177
ve......Page 178
ya, ya da, veya, yahut, veyahut......Page 180
ama, fakat, lâkin, ancak, yalnız......Page 181
çünkü, zira......Page 182
bile......Page 183
örneğin, meselâ......Page 184
yoksa, aksi halde......Page 185
da (de)......Page 186
ki......Page 189
halbuki......Page 191
ne ne......Page 192
gerek...gerek (gerekse)......Page 194
kâh...kâh......Page 195
ya...ya......Page 196
ÜNLEM OLAN SÖZCÜKLER (ÜNLEM SOYLU SÖZCÜKLER)......Page 199
ÜNLEM OLARAK KULLANILAN SÖZCÜKLER......Page 200
ÜNLEM ÖBEKLERİ......Page 201
EYLEMLER......Page 202
EYLEMİN YAPISI......Page 203
EYLEMDE ÇATI......Page 204
GEÇİŞLİ EYLEMLER......Page 205
GEÇİŞSİZ EYLEMLER......Page 206
ÖZNEYE GÖRE ÇATI......Page 207
EDİLGEN EYLEM : -I (-il, -il, -ul, -ül)-n (-in, -İn, -un, -ün)......Page 208
Dönüştük Eki: -I (-il, -il, -ul, -ül)......Page 210
Dönüştük Eki: -ş (-iş, -iş, -uş, -üş......Page 211
İŞTEŞ EYLEM : -ş (-iş, -iş, -uş, -Üş......Page 212
Ettirgen Eki: -t......Page 213
Ettirgen Eylemlerde Anlam Bulanıklığı......Page 214
Ettirgen ve Oldurgan Eylemler......Page 215
BİRDEN ÇOK GÖREV ÜSTLENEN ÇATI EKLERİ......Page 216
ÇOK ÇATILI EYLEMLER......Page 217
EYLEMDE KİP......Page 220
Şimdiki Zaman : -iyor (-iyor, -uyor, -üyor......Page 221
Belirsiz Geçmiş Zaman : -mış (-miş. -muş, -müş)......Page 222
Gelecek Zaman : -acak (-ecek)......Page 223
İSTEME KİPLERİ......Page 224
Dilek-Koşul Kipi : -sa (-se)......Page 225
Gereklik Kipi: -malı (-ineli)......Page 226
Emir Kipi......Page 227
Şimdiki Zamanın Hikâyesi: -iyor + - di......Page 231
Belirli Geçmiş Zamanın Hikâyesi: -di + -di......Page 232
Geniş Zamanın Hikâyesi: -ir + -di......Page 233
Şimdiki Zamanın Rivayeti: -iyor + -muş......Page 234
Geniş Zamanın Rivayeti: -ir + -mış......Page 235
Belirli Geçmiş Zamanın Koşulu : -di + -sa......Page 236
Geniş Zamanın Koşulu : -ir + -sa......Page 237
Gereklik Kipinin Koşul Bileşik Zamanı: -malı + -sa......Page 238
EYLEM çEKIMI......Page 239
EK EYLEM, ÜNLÜ UYUMU VE ÜNSÜZ BENZEŞMESİ......Page 242
EK EYLEMİN ÇEKİMİ......Page 243
EK EYLEM:-ken Eki......Page 245
VAR, YOK......Page 246
EYLEMSİLER Eylemlikler, Ortaçlar ve Ulaçlar......Page 250
EYLEMLİK EKLERİ-mak (-mek)......Page 251
-iş (-iş, -uş, -üş)......Page 252
Geniş Zaman Ortacı : -ar (-er, -ir, -İr, -ur, -ür)-an (-en)-ıcı (-ici, -ucu, -ücü)......Page 253
-ICI (-İCİ, -ucu, -ücü)......Page 254
-dik (-dik, -duk. -dük)......Page 255
ULAÇLAR......Page 256
-p (-ip, -ip, -up, -üp)......Page 257
-a... -a (-e... -e), (-e... -a)......Page 258
-ken......Page 259
-dığında (-dığı zaman)......Page 260
-diktan (-dikten, duktan, -dükten) sonra......Page 261
-ınca (-ince, -unca, -ünce)......Page 262
SEBEP ULAÇLARI......Page 263
KIYASLAMA ULAÇLARI......Page 264
Geniş Zaman Ortacı: -ar (-er) + olmak......Page 268
ETMEK......Page 269
YETERLİK EYLEMİ: -a (-e) ulacı + bilmek......Page 270
TEZLİK EYLEMİ : -ı (-İ, -u, -ü) ulacı + vermek......Page 272
-ip (-ip, -up, -üp)......Page 274
ÇEKİM EKLERİ......Page 277
İyelik Ekleri: -im, -in, -i, -imiz, -iniz. -leri......Page 278
Ad Durum Ekleri......Page 279
İlgi eki: -ki......Page 280
EYLEMLERE GELEN ÇEKİM EKLERİ......Page 281
EYLEMLERE GELEN ÇEKİM EKLERİ......Page 282
Adlardan Sonra Çoğul Eki: -lar (-ler)......Page 283
Eylemlerden Sonra Çoğul Eki: -lar (-ler)......Page 284
SORU EKİ: mı (mi, mu, mü)......Page 285
Soru Ekinin Yüklendiği Başka Anlamlar......Page 286
ADDAN AD YAPAN EKLER......Page 289
-çil (-çil, -çul, -çül) eki......Page 290
-cık (-cik, -cuk, -cük) eki......Page 291
-ca (-ce. -ça, -çe) eki......Page 292
-ki (-kü) eki......Page 294
-lı (-li, -lu, -lü) eki......Page 295
-lık (-lik, -luk, -lük) eki......Page 296
-msı (- ımsı, -imsi, -umsu, -ümsü) eki......Page 298
-r (-ar, -er) eki......Page 299
-sı (-si, -su, -sü) eki......Page 300
-tay eki......Page 301
-da (-de) eki......Page 302
-I (-al, -el) eki......Page 303
-lan (-len) eki......Page 304
-sa (-se) eki......Page 305
-alga (-elge) eki......Page 306
-cık (-cük) eki......Page 307
-gaç (-geç, -kaç, -keç) eki......Page 308
-gin (-gin, -gun, -gün, -kın, -kin, -kun, -kün) eki......Page 309
-ıcı (-ici, -ucu, -ücü) eki......Page 310
•I (-il. -il, -ul, -ül) eki......Page 311
-maca (-meçe) eki......Page 312
-maz (-mez) eki......Page 313
-ntı (-ıntı, -inti, -untu, -üntü) eki......Page 314
-sal (-sel) eki......Page 315
-ti (-ti, -tu, -tü) eki......Page 316
-I (-il. -il, -ul, -ül) eki......Page 317
-n (-in, -in, -un, -ün) eki......Page 318
-teki......Page 319
-zir eki......Page 320
3. BÖLÜMS ÖZDİZİM İ(SENTAKS)......Page 323
CÜMLE VE CÜMLENİN ÖĞELERİ-Yüklem, Özne, Nesne, Tümleç......Page 324
Ad Durum Ekleri ve Yüklem......Page 326
Değil......Page 327
Özne Nasıl Bulunur?......Page 328
ÖZNE İLE YÜKLEMİN UYGUNLUĞU......Page 329
Çoğul Öznelerden Tekil Yüklemler......Page 330
Kişi Bakımından Uygunluk......Page 331
Belirtili Nesne......Page 332
Belirtisiz Nesne......Page 333
TÜMLEÇ......Page 334
Yönelme Durumunda Bulunan Dolaylı Tümleçler : -a (-e)......Page 335
Kalma Durumunda Bulunan Dolaylı Tümleçler: -da (-de)......Page 336
•dan (-den) dolaylı tümlecinin bulunduğu cümlelerde eylem geçişsizdir......Page 339
İçin......Page 340
İlgeçlerde Ad Durum Eklerine Göre Öbekleşme......Page 341
BELİRTEÇ TÜMLEÇLERİ......Page 342
CÜMLEDE ÖĞELERİN DİZİLİŞİ......Page 347
ÖZNE ÖBEĞİ......Page 348
YÜKLEM OBEGİ......Page 349
Eşit tümleçler......Page 350
CÜMLE ÇEŞİTLERİ......Page 351
BİLDİRME CÜMLELERİ......Page 352
SORU CÜMLELERİ......Page 353
OLUMLU ve OLUMSUZ CÜMLELER......Page 354
YALIN CÜMLE......Page 355
BİLEŞİK CÜMLE......Page 356
Temel Cümle......Page 357
Yan Cümle......Page 358
Ortak Özne......Page 359
Ortak Yüklem......Page 360
Ara Cümle......Page 361
Öznenin Düşmesi......Page 362
Özne ve Yüklemin Düşmesi......Page 363
GİRİŞİK CÜMLE......Page 364
EYLEM CÜMLELERİ......Page 365
DEVRİK CÜMLE......Page 366
4. BÖLÜM ANLAMBİLİM (SEMANTİK)......Page 371
SÖZCÜK, KAVRAM ANLAM, DİL VE DÜŞÜNCE......Page 372
KAVRAM......Page 373
SÖZCÜK VE KAVRAM......Page 374
Eş Anlamlı Sözcükler......Page 375
Çok Anlamlı Sözcükler......Page 376
SÖZCÜK VE ANLAM......Page 377
DİL VE DÜŞÜNCE......Page 378
Deyim Aktarması......Page 379
Ad Aktarması......Page 381
ANLAM DARALMASI......Page 382
BAĞDAŞTIRMA......Page 383
Alışılmamış Bağdaştırma......Page 384
BAĞLAM......Page 385
TERİMLER SÖZLÜGÜ......Page 389
TÜRKÇE TERİMLERİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI......Page 390
TÜRKÇE - İNGİLİZCE......Page 394
TÜRKÇE - ALMANCA......Page 401
TÜRKÇE - FRANSIZCA......Page 408
TÜRKÇE - OSMANLICA......Page 415
DİZİN......Page 419
KAYNAKÇA......Page 427