Sémiotique des passions. Des états de choses aux états d'âme

A. J. Greimas و J. Fontanille در اینجا تحلیل نشانه‌شناختی را به جهان عاطفی و پرشور گسترش می‌دهند که به عنوان جهانی از روش‌ها توصیف می‌شود که نحو آن باید ساخته شود. برای مثال، حسادت در آنجا به صورت ترکیبی از وابستگی و رقابت ظاهر می شود. و رقابت باید به نوبه خود بر حسب شبیه سازی، حسادت یا سایه زدن...

تعریف شود، اما این نحو مشخص می شود برای اینکه با آنچه در آثار قبلی توضیح داده شد متفاوت باشد، از همنشینی ها و سرریزها، همپوشانی ها و تضادها تشکیل شده است. بنابراین توصیف آن مستلزم بازنگری کامل بنای نشانه شناختی است. بررسی احساسات در واقع منجر به شناسایی یک سطح ابتدایی تر \"پیشین\" می شود، یک جهان پیش شناختی، تنش دهنده، جهانی که توسط احساس اداره می شود، جهانی که در آن هنوز امکان پذیر نیست. دانستن، اما فقط به حساس بودن به. اشیاء احساسات عبارتند از ظرفیت‌های ساده، مناطق جذاب و دافعه، و «حالت‌های روح» پیکربندی‌هایی که سبک نشانه‌شناختی خاصی از آن عبور می‌کند – نگران یا افسرده، تنش یا آرام، تب یا حالت‌های آرام، تکانشی یا لنفاوی...

بنابراین، با تجزیه و تحلیل، اشتیاق به خود اجازه می دهد تا جایی را درک کنیم که لزوماً انتظار یافتن آن را نداشته باشیم: در بنیان سازمان اجتماعی به همان اندازه که در ماجراجویی فردی هر یک. و نشانه‌شناسی بالاخره جایگاه خود را پیدا می‌کند - یکی از مؤلفه‌های اساسی درک ما از انسان به‌عنوان موجودی زبانی، بلکه به‌عنوان موجودی عاطفی و اجتماعی.

A. J. Greimas et J. Fontanille étendent ici l'analyse sémiotique à l'univers affectif et passionnel, décrit comme un univers de modalités, dont il s'agit de construire la syntaxe. La jalousie, par exemple, y apparaît comme un composé d'attachement et de rivalité ; et la rivalité doit être à son tour définie par rapport à l'émulation, l'envie ou l'ombrage...

Mais cette syntaxe s'avère différente de celle décrite dans les ouvrages précédents, elle est faite de syncopes et de débordements, de chevauchements et de contradictions ; sa description implique donc une révision complète de l'édifice sémiotique. L'examen des passions conduit en effet à dégager un niveau " antérieur ", plus élémentaire, un univers précognitif, tensif, monde régi par le sentir, univers où il n'est pas encore possible de connaître, mais seulement d'être sensible à. Les objets des passions y sont de simples valences, des zones d'attraction et de répulsion, et les " états d'âme " des configurations parcourues par un style sémiotique particulier – états inquiets ou déprimés, tendus ou détendus, fébriles ou calmes, impulsifs ou lymphatiques...

Ainsi analysée, la passion se laisse saisir là où on ne s'attendait pas forcément à la trouver : au fondement de l'organisation sociale tout autant que dans l'aventure individuelle de chacun ; et la sémiotique achève de trouver sa place – celle d'une composante essentielle de notre compréhension de l'homme comme être langagier, mais aussi comme être affectif et social.