Politikbegriffe der modernen Soziologie: Eine Kritik der Systemtheorie und Konflikttheorie — begründet aus ihren Implikationen für die gesellschaftliche Praxis

موضوع جامعه شناسی، جامعه شناسی سیاسی، حتی خارج از بخش اختصاصی آن، جامعه شناسی سیاسی است. و جامعه شناسی یک علم سیاسی است حتی در جایی که به نظر می رسد چیزی در مورد آن نمی داند یا به صراحت آن را انکار می کند. جامعه را با بالا بردن مکانیسم های کارکردی اجتماعی پنهان در آگاهی جمعی تغییر می دهد. با این حال، نحوه عمل چنین مکانیسم‌هایی پس از شناخته شدن متفاوت می‌شود، زیرا کنش اجتماعی به گونه‌ای متفاوت با آن سازگار می‌شود. بنابراین، جامعه‌شناسی که آن را می‌شناسد باید خود به‌عنوان یک موضوع اجتماعی درک شود، کار علمی آن باید به‌عنوان نیرویی که فرآیند اجتماعی را تعیین می‌کند، درک شود. جامعه شناسی کارکرد تعیین کننده خود را در ایده های تنظیمی تنظیم می کند، که تمایل به سرکوب آن دارد (شاید برای اینکه بتواند با توجه به اعتبار علوم دقیق، خود را بهتر از علوم دقیق معرفی کند). اما حتی اگر به طور غیرقابل بیان در پس زمینه باقی بمانند، باز هم نوری را که بر روی اشیاء در پیش زمینه می افتد تعیین می کنند. مطالعه حاضر ایده‌های نظارتی تلاش‌های مورد بحث کنونی برای درک بافت اجتماعی در ساختارهای پشتیبان آن را روشن می‌کند: تلاش‌ها برای نظریه سیستم‌ها در نسخه تالکوت پارسونز و نظریه تضاد در نسخه رالف دهرندورف. طرح تحقیق این است که مستقیم ترین و محوری ترین دسترسی ممکن را به خودتعیینی پراکسیولوژیک جامعه شناسی معاصر با تجلی مفاهیم سیاسی نهفته این دو نظریه باز کند.

Der Gegenstand der Soziologie ist das Politische, auch außerhalb ihres eigens dafür vorgesehenen Ressorts, der politischen Soziologie. Und die Soziologie ist eine politische Wissenschaft auch da, wo sie selber nichts davon zu wissen scheint oder wo sie es ausdrücklich abstreitet. Sie ver­ ändert Gesellschaft, indem sie verborgene gesellschaftliche Funktions­ mechanismen ins kollektive Bewußtsein hebt. Die Wirkungsweise solcher Mechanismen wird aber als bekanntgemachte eine andere, weil das sozia­ le Handeln sich anders darauf einstellt. Daher muß die Soziologie, die sie bekannt gibt, selber als soziales Subjekt, muß ihre wissenschaftliche Arbeit als eine den gesellschaftlichen Prozeß mit-determinierende Kraft verstanden werden. Ihre determinative Funktion reguliert die Soziologie dabei in regulativen Ideen, die sie jedoch (vielleicht um sich angesichts des Prestiges der exakten Wissenschaften besser als diesen gleichgear­ tet empfehlen zu können) zu verdrängen neigt. Aber wenn sie auch durch­ aus unartikuliert im Hintergrund bleiben, bestimmen sie doch das Licht, das auf die im Vordergrund stehenden Gegenstände fällt. Die vorliegende Untersuchung rückt die regulativen Ideen der gegenwär­ tig am meisten diskutierten Versuche ins Licht, den gesellschaftlichen Zusammenhang in seinen tragenden Strukturen zu erfassen: die Versuche der Systemtheorie in der Fassung von Talcott Parsons und der Konflikt­ theorie in der Fassung von Ralf Dahrendorf. Im Plan der Untersuchung liegt dabei, durch Manifestation der latenten Politikbegriffe der beiden Theorien einen möglichst direkten und möglichst zentralen Zugang zur praxeologischen Selbstbestimmung der gegenwärtigen Soziologie zu er­ öffnen.