Makassaarsch-Hollandsch woordenboek

Front Cover
MAKASSAARSCH ...
eens aan, dat, enz. (Sinr....
êró-ngåseng-makâng, wij willen allen. ...
Kókôkang, stang (paard). ...
kâppó, den hoogen grond houdt hij voor een uitge...
de borsten van een jong meisje, die reeds een ...
4 ...
(2\" kâttang), soort van vrouwen-siriedoos. Verg. ...
soorten van vliegen. — Ri-tanríbảna katingalôwa, ...
Afgkatentángi, iets het laatst doen. ...
we s SA (kâdeng), \'t Arab. re95, eeuwig. ...
of: ri-kanang, agänga, de weg loopt links of regts. ...
soort van licht, bij de inlanders in gebruik, wordt ...
belooning voor hun arbeid aan boord (NB. misschien ...
êróká nakoeragãi, die heer wil mij lagen leggen, ...
namo (karâttasá), bep. karâttasaka, na ...
(Rap. K. G.) ...
(2\" kali), bep, kalaka, kraai. – ...
doedoewi nipakâloe ri-åyá, het is zeer geschikt om ...
gedekt. (Djay.) ...
om na zijn dood zulk een diepen grafkuil te ...
ráëng; v. d.: kaêngkoe, = ...
AJ (ga). Tweede letter van het Makassaarsch ...
(2° gântang) – Sôngkó-gântang. Men ...
wa (gontoeroe), bep. goềntoeroeka, a ...
Naiya gannána-mo tålloem-boelang sallôna lam- dewang koewallêya, si-rêyalá, lett. hiernevens ...
(2° gâyang), soort van langwerpig wapen, ...
- ...
- -- - ...
-2 . º (gårisi), bep, gårisika, = \'t ...
Vergel. kale N^. 1. – Nampânna ...
e) (pa) vierde letter van het Makassaarsch ...
Poeſig-karéké, van Karéké, eigen naam van een ...
lompo pangaraya, kammâya djamâng ajéné-pa-poessoe ...
linie, v. d. welligt, bij wegsnijding der laatste ...
\' ...
(4° patôla), bep. patolâya, soort van zijden ...
vaartuig uitsteekt, maar zich toch bevindt binnen verrigten, ...
en andere kádokaſſy\'s, vier en twintig padiºjij. ...
* •) x 2 (pêreng), ápêreng, een ſlaauw licht stuk, ...
wari, Doergá, zamengesteld uit parama, beste, kass. en Boeg. zoowel ...
waarbij het water niet afgegoten wordt (, ...
Sampoelo antàlloe, dertien. - Sampdelo ngàppa, ...
Pdewaôló-ôló, vee-pest, of vee-ziekte. -Mâte-poſewaï |ten, v. d. iets juist ...
Wann wie (pawo-djangki). Men zie ...
matêya-pa na-naille toe-nipapasängiya, bij datgeen ...
Nagrod (païssêngang). Men zie irseng. ...
A- - - - - - - - - - ...
S see (bangkeng), voet, been, poot, klaauw, ...
pônna marâëng nakamatêï, marâëng natábokkôsi siang (bagêyá)...
tering. ...
S80 (bêbasá), bep. bêbasaka (, ...
bâllá, palen van een huis. – Bênteng mánârroesoe, ...
Zoo ook het onderste bamboe of hout van eene ...
derdanen als zijn slaven beschouwd worden. ...
AS ASN G. (bánoesoe), afstroopen. Zij zijn geheel van ijzer, ...
landers beweren hiertoe bij magte te zijn. (D...
Tãoe paboya-bôya, iemand die altoos zoekt, er ...
\'s GS (inroe), ábinroe, bij het vuur zitten, zich ...
len. ...
v) ...
Sambali, of: simbåli, = silijkämma, en: ...
de spoor op bovengemelde wijze aan de binnenzijde bin- kipabâlliyá ...
rernederd (, lett. in slavernij weggegooid,) ...
potje bijv., of ook een zwaar boek, kan plaatsen, ...
den vorm van een langwerpig stukje vleesch, of ...
S - << (boewâya), bep, boewayâya, = ...
tegen wien het ook zij, doch vooral jegens vorsten ...
Arab. Li Jºs, lett het huis van oa. v. d. ...
NA (ma). Zesde letter van het Makassaarsch ...
te vinden zoude zijn hetgeen daaraan gelijk was, d. i. ...
wilde gaan. - Apãoe-mêmang, vroeger, of te voren, ...
...
wilde gaan. - Apãoe-mêmang, vroeger, of te voren, ...
Toe-pamâto-matowânna, hunne wederzijdsche ...
«) ...
anákoe, taëna maraënna ri-balláta, breng mijn kind ...
Vias (mêleng). Vergel. éleng. ...
la + znáráppo = áráppo. - Ta-mákoellêyaï, het ...
ne plaats. (Rap.) – Anjdjo-tosseng noelåmpa? ...
AN ee. “N (tångko), Sal. droog. ...
asorta (tîngkeré), bep. tingkereka, Nitoengkoeloe...
pilá N°. 4; als \'t ware: iemand verzoeken dat hij ...
raï toe-matěnta ri-kâtte, uwe afgestorvenen slaan de ...
raï toe-matënta ri-kâtte, uwe afgestorvenen slaan de ...
NB. Dit tämpany ook gebez. voor bedwelmen, ...
ware. ...
adornan (tapâkkoró), \'t Arab. löö...
padânggañga, de kooplieden (, die pas aangekomen g ...
sten ware het kassipâlli, om zulk een tambing ...
iemand die volstrekt geen familie heeft, = ...
hij den wijsvinger vooruit gestoken daarboven ...
medicinale stippen, dat is: stippen, welke de sanro ...
den buitensten rand van het dak ruikt hij niet. Zin: ...
b) niet van koers veranderen, bij zijn besluit, of 1 ...
ten deel, te wonen, enz., d...
toret, Arab. ä gg, de wet van ...
een ...
rS - 2 x 2 (toerère), = tirére. ...
lassiyá, karâëng, laat mij leven, d. ik spaar mijn ...
heeft hem slechts gebaard, en geen hond, d. i.: hij ...
taipa katalá, taipa-balira, taipa-daré, taipa-sårre, ...
EDO ...
Sanskr. dhoepa; wordt gemaakt van de oló-6ló ...
N> SZ (dâdoe), bep. dadoewa, dobbelsteen, het ...
AN (na). Negende letter van het Makassaarsch ...
Zes -2 (nilaiïg), saffier. Jav. nila, 1° blaauw, ...
Ri-tápana-panâíkánna Allowa, of: ...
a) (ta). Tiende letter van het ...
Jaga (tjângkoerîdi), bep. tjångkoeri jud (...
meedoen aan iets; bijv.: mátjäppa ...
van schaal, Boeg idem, Mal. ijieper, Jav. ljeper, ...
nermeen ik, en is mijn sien, of: ...
ſjieſjie, kindskind, in het derde, vierde, vijfde lid, ...
ámoemoesoe patjaîrang, noebông Tjala-djâla! ...
zo (dja). Elfde letter van het Makassaarsch ...
Djoekoe-kalôtoró, lett.: drooge, v. d..: gedroogde, en ten laatste wat ...
zo s -2 (djâmbalá), een flesch, ofpot, of wat ...
97-5 | . ...
Vergel. het Jav. djënnelij, het staan, stand, het re- naſgänna ...
zo ºs S- Zes o (djaroemânisi), het Mal. ...
4 ...
a (ra). Veertiende letter van het Makas...
Pirakkäi, ergens schrijlings op doen zitten, bijv. ...
sºn ...
(3° râmpe). Parâmpe, te bewaren geven, ...
43 ...
gen pari berekend wordt. – Si-bâtoe roepiya ...
geschoten is, bijv.: råboe-mi banderâya, ...
A2 ...
(4° roeroe), = tinroeroe,=róeroeng...
Panróró, bep. panróroka, lett.: steker; v. da | ...
GS Q (roesoe), verg. \'t Mal. roesoekh, ribben. ...
ag (la). Vijftiende letter van het Makassaarsch ...
man ...
rasoonaa as (lekowâlá), bep. lêkowâ: ...
immers geen vorst?) (Sinr.) – ...
(2° länge). Lipá (, of: pasåpoe) palänge, bep. ...
4 ...
Palipoeng-sambalá, een sambal-bak, dus ...
reepen pisang-blad in elkander gevouwen tot eene agnda ...
Labouwang, het ankeren, van daar: ankerplaats, ...
kaï kanängkoe, dat heb ik volstrekt niet gezegd. – ...
de loon, v. d. ook: boete; bijv.: poenna ...
Alix mij, a) hanteren, bijvoorbeeld een ...
| ...
(2° lônna), = loñg, lom, ...
beweging der vingers, bij de Inlandsche dansen; kůny...
yang (, of: kaluriyang,) ata, ...
Pâpalanrâsi, iemand, of iets, als aanbeeld ...
toegeschreven aan ontrouw des vaders, of ook wel een...
zij: volgen, alzoo: vorsten die volgen de bevelen van ...
. ...
•2 •- (lâwang), lett. plaats, en wel een ...
ee, (wa). Zestiende letter van het Makassaarsch |dig gemaakt hebben, ...
voor en achterover te gooijen, d, is geheel naar wil-koning, ...
o (sa). Zeventiende letter van het ...
Sisikó, aan elkander gebonden zijn: bijv. ...
een slingerplant, veel overeenkomst hebbende met o we GS (sikoenroe), ...
* - 2 (1° singaré), bep, siſgaraka, helder, ...
maakt zijn, zoo ook, als zij valschelijk van moord ...
pasſimbaſiſ insgelijks door de vorsten in plaats van ...
ren verwisselen; bijv.: in stede van ouile...
Kasoemang, = kasốema, zich herinneren, we- ...
Ovi (soemingi), bep. soemingika, soort ...
visch, lang zonder schubben, en stekende als een ...
nen ...
(3\" sárá), \'t Mal. sarah, overgeven, toevertrouwen. ...
ons, dan eerst kan men vader worden, is men ...
danen te ontvangen. (ſſjay) – Ánoe-tásalaya ...
het gebergte. (Sinr. K. G....
- A A- - - - A. A e-A, ºf ...
200 vol, dat zij geen tijd hadden, om ...
– Anjdjo toewanga nisâwaláki nilelêyang ri-pa- bôyaï, N. N. koopt ...
Men zie báſiji. ...
op de derde lettergreep van achteren hebben, en ter ...
A - - A.. - ...
roe, a) jegens nieuwelingen (vreemdelingen) vriende...
zitten, v. d.: ergens terdege over ...
d. i.: de stonden houden bij haar op. NB. geb. ...
Atöri, schikken, rangschikken, scharen voor. ...
Van oedoe ook afgeleid: moedoe (Mak. Spraakk...
of: Ôna-ônaï pepéna, minder het vuur ...
is dat / luistert gij naar de gekken? d. i.: ...
op Gôwa eenvoudig genoemd : patódó-bayáwo. Ver...
Mángayângang, zijn schik hebben in; bijv. ...
het wordt dag; zij sterft weder, van daar: wanneer mede-echtgenoote ...
weeën heeft; bijv.: ta-nisarêya-...
saar zulk lekkers, of gebak, dat hij niet van andere ...
begin van den ondergang van Bóne en Gówa. ik ...
schenken des bruidegoms aan de bruid, alsmede ...
zie: káboesoe. – Ngâlle-rapânna, een ...
Iyânoe, een zoogbroeder van NN. ; lett.: iemand, men, enz. ...
planten tot onderhoud der troepen, vervolgens Kariyôlo, of...
tang-álará. ...
den, meésleepen ; bijv.: têya-kô ...
Kaësåkkang, in droogen toestand, van daar: mâïng-niyosékang, een staak, om ...
Ápamáí, met eene ademhaling, met een hart zijn...
oo (ha). Negentiende letter van het ...
REGISTER ...
(tốdó), Ana (nâí), ann ...
Aanrekenen, Go (tânrasá Nº. 1). ...
Ader (in de nabijheid van den navel) was ...
aga aga ay lốloró), onaga (sô pêlany...
(motâllá), as a (lâra Nº. ...
Armband, wiar (pônto). ...
Bamboes, aw (pâpa), sasa (bodlo...
an (tâmpoeng), so (røessá Nº. ...
wang), as an (loewang), as ...
agas (ali Nº. 1), ag as ...
Bestuur, Nea (parênta), ma (tânrá ...
arassa (galêmbong), is an (bên- ...
Binden, orana (kâwará), aj v (...
muga). ...
Borst (eener vrouw), O O (soesoe...
Buurman, soma (kaí), ora (sêppé ...
Conditie, raga (empang). ...
(itoeng), ag na (aí). ...
(met één hand iets) Dragen, (en ...
Duizendpoot, ag és a (alſpañg). – ...
Dwalen, \'s (lingoe), 45 a ...
Eeuwigheid, agon (ânjdjo), agecoa ...
Factorij, vad (dânggang). ...
Gaaf, as m (liyoe). ...
Geest, zo (djing Nº. 1), zo - (djingang Nº. 1), ...
(tjâmme), ) (tjádi), jesay ...
Getuige, oj (sábi Nº. 1). ...
Grijpen (al tastende, naar iets), wa...
Haag, or as (kallí Nº. 4)...
as na (laí Nº. 1), Ona ...
Helm. – Met een helm geboren, sn (...
Nº. 3). ...
Huwbaar, ze s -2 (kale Nº. 1), see (bakké Huwelijk, ...
Insnijden, ag. a (lârrá Nº. 3...
Jonk, zo s ze - (djôngko), een ee (wângkang). ...
Klei, 29 (pi Nº. 8). - -> << << (pey6), ...
Koeli (drager), fras (boelé). ...
Komaan, aço (oemba), ag. sas ...
(dêko Nº. 2), asoon (lêko ...
Kwast (in het hout), wo (pâsoe ...
jus (mỉmilí), sase (lêmé), ...
- ...
Loop (geweer), Sn (bâtang Nº. ...
Luisteren, aras (tôli), wo (dândang...
Magt, amo (koewasa). ...
Mikken, is agy (liyo). ...
Moeson, vė (moesing), a (tâoeng...
Muskuskat, lājîná Nº. 1). ...
Navolgen, qe (toeroe), rastas (lêle ...
Neef, naa (poerîna), oq (sâmpoe...
long Nº. 3), av (tâmmoe Nº...
(zich) Omkeeren, oras (séleng). ...
Onbesuisd, as as (îlá Nº. 2)...
Oordeelsdag, nagaras agcos ...
. ...
Overbrengen, is (lîmbang), aga (lêtté ...
Overwegen, ada (tângará), às (tîmbañg...
Pidjetten, wo (pidjá Nº. 2). ...
(met) Plooijen (uitloopen), vvo (...
Prevelen (gebeden), go (bârroesoe Nº. ...
aa (tâppá Nº. 4), né (...
Rund, ) a (tjâpi Nº. 1)...
Schaars, ag n a (lângkará), o ...
Schoener, one ng a (sikoenjará). ...
wo (pâījá Nº. 2), Neo (...
Snijden (op hout), o (soebí)...
koe), nina (tangkirí), nas (...
sagaga (balálo), faa (bodwá Nº. ...
(blijven) Staan (gebezigd van water), ...
Stikken, oan (Tjärró), as vo (...
Straat, as 8 (lâbang Nº.2)...
Stuivertje (wisselen), ad ag tag (galāëng...
Taai, ee S- 22 (kdemili). ...
a ſtołppoe), ma (târa Nº. 1...
Tittel, (tîtí Nº. 2). s ...
(tômpó), as (tâmba Nº. 4...
gemaakt wordt), m aas (konrâli). ...
ſigalá). ...
Nº. 1), *son (bêsó)...
(op) Vallen (of: instorten, staan...
agua (ândará), ng as aa (alânro...
Veranderen, was à (gilirí), sa (...
(rêgesé), asa crêpé Nº. 1)...
Verkleefd, ata (tâppé Nº. 2), ...
(zijn smaak) Verliezen, agar as (ôlle ...
Veronachtzamen, salas (pêlá Nº. 1), ...
Verstaan, s (bâttoe Nº. 2), ...
(bâyang Nº.1), Vras (mälle ...
Verzadigen, s01an (bâssoró), Jon ...
Nº. 6), iago (sso Nº. ...
oa (@järra Nº. 3), o ...
Volvoeren (een order), Ongea (salâmpe)...
Voorover knikken, ano (rôsá Nº. 1)...
Nº. 4). ...
(téne), •S -- (tãoe N°. 1), 2 e ) (râmpoe), ...
Waadbaar, ag ag (lâlang Nº. 3)...
Wandluis, o x •z -- (salêyang). ...
Weggooijen, faa (boềwang), anaco ...
oa (sârrañg Nº. 2). ...
(lábá Nº. 5). ...
ons (salâmá). ...
Zes, e-S AN (ânnang N°. 2). ...
Zijn (wezen), (niyá Nº. 1...
Zuiver (goud), 1 A (tíno)...
MAKASSAARSCHE PLANTEN- EN BOOMENNAMEN, ...
Bl. 148. Dangan Dangau. Aldus volgens ...
Bl. ...
Bl. ...
N\". 1. Door Rumphius genoemd: Mal. rompot ...
LIJST VAN MAKASSAARSCHE PLANTEN- EN BOOMENNAMEN, ...
w- a - - , A - - T- a ...
vro x - (jème). Tjème-ijême. ...
VERKLARING ...
bevindt, met liggende stijltjes, hetzij van hout echter ...
midden, waarop de nok (simoengang), in ...
er op gesmeerd), NB. heet in het Boegin. ...
Fig. 216. kleine aarden papiroèwang. Verg. ...
einde, hetzij onmiddellijk (Pl. 17, Fig. 3), hetzij door ...
worden, valt op te merken, dat, wanneer men het ...
a) stok der balans. NB. Hieraan vindt men, ...
rinring. ...
Fig. 3. banâwa (vaartuig tot transport van ...