Mahzen-ul-ulum

‹Ç‹NDEK‹LER
MEVZÛ’LAR SAHÎFE
Takrizler: Ahmed Cevdet Pâflan›n takrîzi, Gelenbevîzâdenin takrîzi.....5
‹brâhîm Râflid bin Nu’mân›n takrîzi, fiûra’i devlet reîsi
Sa’îd be¤in takrîzi .................................................................6
Hamîd Vehbî be¤in takrîzi......................................................7
Mu’allim Nâcînin takrîzi, Mustafâ Rif’at efendinin takrîzi ........8
Sâlih Sabri efendinin takrîzi ...................................................8
Mahzen-ül ulûm (Girifl) ..........................................................9
Kitâb›n tertîbi hakk›nda ma’lûmât ........................................11
Birinci bölüm: ‹lmlerin menfle’i [kayna¤›] ..........................................12
Dimâgda bulunan befl kuvvet [Görünen ve görünmiyen
his organlar›] .......................................................................13
‹kinci bölüm: ‹lmin mâhiyyeti (Mâhiyyet üç k›smd›r) ..........................18
‹lmin mâhiyyetinin âlimler aras›nda meflhûr ta’rîfleri .............19
Üçüncü bölüm: ‹lmin mâhiyyeti ile alâkal› ihtilâflar ............................23
Dördüncü bölüm: ‹lm-i müdevven (Derlenen ilm) ..............................25
Beflinci bölüm: ‹lmlerin mevzû’u (ilmlerin mevzû’lar›n›n ana bafll›klar›) .27
‹lmin mevzû’u alt› k›sma ayr›l›r .............................................33
Alt›nc› bölüm: ‹lmlerin mes’eleleri .....................................................34
Yedinci bölüm: ‹lmlerin gâyesi..........................................................35
Sekizinci bölüm: ‹lmlerin taksîmât› ...................................................36
1) Âlimlerin yapm›fl olduklar› taksimat befl bölümdür ...........36
2) (Miftâh-üs-se’âde) de ilmlerin s›n›fland›r›l›fl› ...................40
Ulûm-i hattiyye....................................................................40
El-faz-› müteall›k-› ulûm.......................................................41
Zihnde ma’kulât› sâniyeden bahs eden ilmler ......................42
A’yâna müteall›k ilmler ........................................................42
‹lm-i hikemiyye-i ameliyye ...................................................46
Dokuzuncu bölüm: ‹lmin fazîleti ve flerefi .........................................51
Onuncu bölüm: ‹lmin mertebeleri .....................................................53
Onbirinci bölüm: ‹slâmiyyetin ilk zemânlar›.......................................55
Onikinci bölüm: ‹lk islâm musannifleri ..............................................56
Onüçüncü bölüm: ‹slâmî ilmlerin önceki ilmler ile kar›flmas›..............57
Ondördüncü bölüm: Tedvîn ve müdevvenât›n k›smlar›, te’lîfât
yedi k›sma ayr›l›r .................................................................58
Onbeflinci bölüm: Kitâblar›n flerhi. fierhlerin tertîb ve yaz›lmas›
üç k›sma ayr›l›r ....................................................................60
Onalt›nc› bölüm: ‹slâm müellîflerinin k›smlar› ve hâlleri .....................62
Onyedinci bölüm: ‹slâmî ilmler .........................................................65
Onsekizinci bölüm: ‹lm melekesi......................................................68
Ondokuzuncu bölüm: ‹lm tahsîlinin mâni’leri [engelleri] ....................70
Yirminci bölüm: ‹lm tahsîlinin flartlar› ................................................72
Yirmibirinci bölüm: ‹lm ö¤renmenin edebi........................................76
Yirmiikinci bölüm: ‹lmlerin neflrinin flartlar› .......................................78
– 2 –
Yirmiüçüncü bölüm: ‹lm-i k›râ’et ......................................................80
Yirmidördüncü bölüm: ‹lm-i tecvîd...................................................82
Yirmibeflinci bölüm: ‹lm-i tefsîr-i flerîf ..............................................84
Tefsîr ilmi iki k›sma ayr›l›r.....................................................86
Tabakât-ül müfessirîn..........................................................87
Müfessir olman›n flartlar› ve âdâb› ilmi .................................89
Âyet-i kerîmelerin Mekkî ve Medenî olufllar›na göre tasnîfi ..........89
Kur’ân-› kerîmin nüzûlü .......................................................93
Sûrelerin bafllang›çlar› ilmi...................................................96
Muhkem ve müteflâbihât ilmi...............................................96
Vücûh ve Nezâir ilmi ............................................................96
Mütevâtir ve meflhûr k›râetler ilmi ........................................97
Kur’ân-› kerîmin i’câz› ilmi ...................................................98
Kur’ân-› kerîmin fazîletleri ilmi............................................100
Kur’ân-› kerîmin cem’i ve tertîbi .........................................102
Kur’ân-› kerîmin sûrelerinin cem’i ve tertîbi ........................103
Kur’ân-› kerîm tilâveti âdâb› ilmi ........................................106
Mushaf›n yaz›lmas› âdâb› ilmi ............................................107
Kur’ân-› kerîmin ve sûrelerinin ismleri ilmi ..........................107
Kur’ân-› kerîmin ismleri......................................................108
Yirmialt›nc› bölüm: Hadîs-i flerîf ilmi...............................................117
Hadîs-i flerîflerin çeflidleri ..................................................119
Büyük muhaddisler [büyük hadîs âlimleri] ..........................125
Hadîs âlimlerinin gâyeleri...................................................131
Hadîs-i flerîflere dâir mühim kâide .....................................133
Nâsih ve mensûh hadîs-i flerîf ilmi .....................................134
‹lm-i garîbül hadîs..............................................................134
Hadîs râvîlerinin ahvâli ilmi ................................................136
‹lm-i megâzî ......................................................................137
Yirmiyedinci bölüm: ‹lm-i mev’›ze ..................................................138
Yirmisekizinci bölüm: ‹lm-i tesavvuf ..............................................139
Yirmidokuzuncu bölüm: Düâlar ve evrâd ilmi .................................141
Otuzuncu bölüm: ‹lm-i ta’bîr-i rü’yâ ................................................142
Otuzbirinci bölüm: ‹lm-i kelâm .......................................................149
Emâli kasîdesi ...................................................................151
Otuzikinci bölüm: ‹lm-i usûl-i f›kh ...................................................160
‹lm-i f›kh ............................................................................164
Farz-› ayn olan ilmler. Farz-› kifâye olan ilmler ...................164
Mendûb ve harâm olan ilmler ............................................165
Hanefî mezhebinin meflhûr âlimleri ....................................175
fiâfi’î mezhebinin meflhûr âlimleri ......................................178
Tabakât-ül-fukahâ.............................................................188
F›kh âlimleri yedi tabakad›r................................................188
Hanefî mezhebinde mes’elelerin dereceleri ve
zâhir-ür-rivâye kitâblar› (Hanefî mezhebi müctehidlerinin
bildirdi¤i mes’eleler üç tabaka üzeredir.) ...........................190
Fetvâ ta’bîrleri ...................................................................191
F›kh mes’elelerinin ana bafll›klar› .......................................192
1– Kitâb-üt-tahâret, ...............................................................193
2– Kitâb-üs-salât, ..................................................................195
3– Kitâb-üz-zekât, .................................................................199
4– Kitâb-üs-savm, .................................................................201
– 3 –
5– Kitâb-ül-hac, .....................................................................202
6– Kitâb-ün-nikâh, (Nikâh›n fâideleri, evlenmenin âfetleri,
nikâh akdinin flartlar›.) .......................................................203
7– Kitâb-üt-talâk, ...................................................................205
8– Kitâb-ül-›tk, .......................................................................208
9– Kitâb-ül-eymân, ................................................................208
10– Kitâb-ül-hudûd,.................................................................209
11– Kitâb-üs-sirkat, .................................................................210
12– Kitâb-ül-cihâd, ..................................................................210
13– Kitâb-ül-lakît, ....................................................................212
14– Kitâb-ül-lukâta, .................................................................212
15– Kitâb-ül-âb›k, ....................................................................212
16– Kitâb-ül-mefkûd, ...............................................................212
17– Kitâb-üfl-flirket, .................................................................213
18– Kitâb-ül-vakf, ....................................................................213
19– Kitâb-ül-büyu’, ..................................................................213
20– Kitâb-ül-kefâlet, ................................................................215
21– Kitâb-ül-havâle,.................................................................216
22– Kitâb-ül-kazâ, ...................................................................216
23– Kitâb-üfl-flehâdet, .............................................................217
24– Kitâb-ül-vekâlet,................................................................218
25– Kitâb-üd-da’vâ..................................................................218
26– Kitâb-ül-ikrâr,....................................................................219
27– Kitâb-üs-sulh, ...................................................................219
28– Kitâb-ül-mudârebe, ...........................................................220
29– Kitâb-ül-îdâ’, .....................................................................220
30– Kitâb-ül-âriyet, ..................................................................221
31– Kitâb-ül-hîbe, ....................................................................221
32– Kitâb-ül-icâre, ...................................................................222
33– Kitâb-ül-mekâtib, ..............................................................222
34– Kitâb-ül-velâ’, ...................................................................222
35– Kitâb-ül-ikrâh, ...................................................................223
36– Kitâb-ül-hicr,.....................................................................223
37– Kitâb-ül-me’zûn, ...............................................................223
38– Kitâb-ül-gasb, ...................................................................223
39– Kitâb-üfl-flüf’a, ..................................................................224
40– Kitâb-ül-k›smet, ................................................................224
41– Kitâb-ül-müzâre’a, ............................................................225
42– Kitâb-ül-müsâkât, .............................................................225
43– Kitâb-üz-zebây›h,..............................................................226
44– Kitâb-ül-üdhiyye,...............................................................226
45– Kitâb-ül-hazar vel-ibâha, ...................................................226
46– Kitâb-u ihyâ-il-mevât,........................................................226
47– Kitâb-ül-eflribe, .................................................................227
48– Kitâb-üs-sayd, ..................................................................227
49– Kitâb-ür-rehn, ...................................................................227
50– Kitâb-ül-cinâyât, ...............................................................227
51– Kitâb-üd-diyât,..................................................................228
52– Kitâb-ül-vesâyâ,................................................................228
53– Kitâb-ül-hünsâ, .................................................................228
54– Kitâb-ül-ferâiz. ..................................................................228
– ‹lm-i flurût ves-sicillât .....................................................228
– ‹lm-i cedel ......................................................................229
– ‹lm-i ferâiz ......................................................................230
– 4 –