Forschungen zur Stadtgeschichte

سخنرانی گردا هنکل در سال 1985 به تاریخ شهر اختصاص داشت. تمرکز بر شهر بورژوازی بود، نه شهر مسکونی. شهر بورژوایی در واقع یک پدیده کاملاً مشخص از تاریخ فرهنگی ماست. این امر به ویژه در شهر قرون وسطی مشهود است. در بحبوحه جامعه‌ای که با وابستگی‌های شخصی قوی و سلسله مراتب شدید مشخص می‌شد، در شهرهایی که از قرن دهم و یازدهم شکل گرفته‌اند، قراردادهای سوگند خورده شهروندان اساساً برابر و آزاد وجود دارد که خودشان امور خود را اداره می‌کنند. سازماندهی یک اداره منطقی روحی که آنها را متحرک کرده است شاید به وضوح در یک جمله حقوقی بیان شود: \"هوای شهر شما را آزاد می کند\". اگر کسي که به عنوان رعاياي خانگي در رابطه فئودالي وابستگي است، سال و روز بدون چالش در شهري زندگي کرده باشد، از بار فئودالي راحت مي‌شود. ارباب او دیگر نمی تواند از حقوق خود علیه او دفاع کند. در تالارهای شهر پرافتخار، کلیساهای بزرگ بورژوازی اواخر دوره گوتیک، ما هنوز آثار روح جامعه آنها را پیش روی خود داریم. اما طبیعتاً اولین سخنرانی در چنین مجموعه‌ای باید به شهر یونانی اختصاص داده می‌شد، زیرا در اینجا ابتدا یک بورژوازی شهری ظاهر شد و شهر یونانی تنها نمونه اولیه فرهنگ شهری نیست. همچنین این کهن الگوی شکل کنونی حکومت ما، یعنی دموکراسی است. پروفسور جیووانینی سخنرانی خود را بر روی این مسئله متمرکز کرد که چگونه پولیس یونان به وجود آمد.

Die Gerda Henkel Vorlesungen des Jahres 1985 waren der Stadtgeschichte ge­ widmet. Im Mittelpunkt stand dabei die Bürgerstadt, nicht die Residenzstadt. Die Bürgerstadt ist in der Tat eine klar umrissene Erscheinung unserer Kultur­ geschichte. Besonders bei der Stadt des Mittelalters tritt dies hervor. Inmitten einer Gesellschaft, die durch starke persönliche Abhängigkeiten, durch strenge Hier­ archien gekennzeichnet war, entstehen in den Städten, wie sie sich seit dem 10. und 11. Jahrhundert bilden, beschworene Einungen von grundsätzlich gleichberechtig­ ten und freien Bürgern, die ihre Angelegenheiten selbst in die Hand nehmen und eine rationale Verwaltung organisieren. Der Geist, der sie beseelt hat, drückt sich vielleicht am deutlichsten in einem Rechtssatz aus: "Stadtluft macht frei". Wenn jemand, der an sich als Gutsuntertäniger, Leibeigener in einem feudalen Abhängig­ keitsverhältnis steht, Jahr und Tag unangefochten in einer Stadt gelebt hat, so ist er seiner feudalen Lasten ledig; sein Herr kann sein Recht gegen ihn nicht mehr geltend machen. In den stolzen Rathäusern, den großen Bürgerkirchen der späten Gotik haben wir noch die Werke ihres Gemeinsinnes vor uns. Es lag aber in der Natur der Sache, daß die erste Vorlesung in einer solchen Reihe der griechischen Polis gewidmet sein mußte, denn hier ist zuerst ein städtisches Bürgertum in Erscheinung getreten, und die griechische Polis ist nicht nur das Ur­ bild städtischer Kultur; sie ist auch das Urbild unserer heutigen Staatsform, der Demokratie. Professor Giovannini hat in den Mittelpunkt seines Vortrages die Frage gestellt, in welchem Prozeß die griechische Polis entstanden ist.