Familie · Schule · Beruf: Analysen zur sozialen Mobilität und Statuszuweisung in der Bundesrepublik

در بسیاری از جوامع و نه تنها در جمهوری فدرال آلمان، بحث در مورد تحقق برابری و عدالت اجتماعی بیشتر به طور فزاینده ای به کانون بحث های عمومی و سیاسی تبدیل شده است. دو دیدگاه اساساً متفاوت در این بحث وجود دارد. یکی از ایده‌آل شایسته‌سالارانه فرصت‌های برابر حمایت می‌کند که بر اساس آن مشارکت نابرابر افراد در کالاهای یک جامعه تا زمانی که پاداش‌های متفاوتی بر اساس توانایی‌ها و دستاوردهای فردی اعطا شود، مشکل‌ساز نیست. بر اساس این دیدگاه، که قطعاً غالب است، فقط باید اطمینان حاصل شود که هیچ معیار غیرمرتبط با عملکرد در فرآیند توزیع مؤثر نباشد و در صورت عملکرد مناسب، فرصت‌های برابر برای همه تضمین شود. مدل دوم، که به بهترین شکل می‌توان آن را برابری‌طلب توصیف کرد، با مطالبات برابری فراتر می‌رود. طرفداران این سیاست نه تنها خواهان رفع نابرابری فرصت ها هستند، بلکه خواهان کاهش هر چه بیشتر نابرابری در توزیع منابع و به طور کلی مشارکت در کالاهای اجتماعی هستند. اگرچه این تمایز به ندرت در بحث های عمومی روشن می شود، اما برای جامعه شناسانی که به مشکل نابرابری در جوامع توجه دارند، مرکزی است. از نظر او، تحلیل نابرابری در یک جامعه باید از یک سو به توزیع نابرابر کالاهای موجود در جایگاه‌های مختلف سیستم و از سوی دیگر به تنظیم دسترسی افراد به این موقعیت‌ها مرتبط باشد.

In sehr vielen Gesellschaften und nicht nur in der Bundesrepublik ist in den letzten Jahren die Diskussion um die Verwirklichung von mehr sozialer Gleichheit und Gerechtigkeit vermehrt ins Zentrum der öffentlichen und politischen Auseinander­ setzung gerückt. Zwei grundsätzlich verschiedene Auffassungen stehen sich in dieser Auseinandersetzung gegenüber. Die eine vertritt das meritokratische Ideal der Chan­ cengleichheit, nach dem die ungleiche Teilhabe einzelner Menschen an den Gütern einer Gesellschaft so lange nicht problematisch ist, als die Vergabe unterschiedlicher Belohnungen nach Maßgabe individueller Fähigkeiten und Leistungen erfolgt. Nach dieser sicherlich dominierenden Auffassung ist nur sicherzustellen, daß im Vertei­ lungsprozeß keine leistungsfremden Kriterien wirksam sind und daß bei entsprechen­ den Leistungen die Gleichheit der Chancen fur alle gewährleistet ist. Das zweite, am ehesten als egalitär zu bezeichnende Modell geht in den Gleichheitsforderungen ent­ schieden weiter. Die Vertreter dieser Politik fordern nicht nur die Beseitigung von Chancenungleichheiten, sondern einen möglichst weitgehenden Abbau von Ungleich­ heiten in der Verteilung von Ressourcen und in der Teilhabe an sozialen Gütern überhaupt. Wenn diese Unterscheidung in der öffentlichen Diskussion auch nur selten deut­ lich gemacht wird, so ist sie fUr den Soziologen, der sich mit dem Problem der Un­ gleichheit in Gesellschaften befaßt, zentral. Für ihn muß sich eine Analyse der Un­ gleichheit in einer Gesellschaft einerseits auf die ungleiche Verteilung der verftigbaren Güter auf verschiedene Positionen des Systems beziehen, andererseits auf die Rege­ lung des Zugangs von Individuen zu diesen Positionen.