Biyopolitikanın Doğuşu.pdf

Sunuş François Ewald - Alessandro Fontana

1- 1978-1979 Döneminin Dersi

3- 10 Ocak 1979 Dersi

 Yöntem sorunları. – Evrensellerin olmadığını varsaymak. – Geçen yılın bir dersinin özeti: Devlet aklı yönetiminin sınırlı hedefi (dış politika) ve polis  devletinin sınırsız hedefi (iç politika). – Devlet aklının dışarıdan sınırlandırma ilkesi olarak hukuk. – Bu yılki dersin genel bakış açısı: yönetimsel  aklın içeriden sınırlandırma ilkesi olarak ekonomi politik. – Bu araştırmanın temel amacı: pratik dizileriyle hakikat rejiminin bir araya getirilmesi ve  bunun gerçekliğe dahil olma etkileri. – Liberalizm nedir?

25- 17 Ocak 1979 Dersi

 Liberalizm ve 18. yüzyılda yeni bir yönetim sanatının ortaya çıkışı. – Liberal yönetim sanatının özgül özellikleri: (1) Sadece hukukî bir alan olarak  değil, doğrulamanın oluşum sahası olarak piyasanın kurulması. – Yöntem sorunları. Delilik, hastalık, ceza ve cinsellik hakkında araştırmaların  esasları: “doğrulama rejimleri” tarihinin eskizi. – Bilginin politik eleştirisi neye dayanmalıdır? – (2) Kamu gücünün icrasının kısıtlanması sorunu. İki  tür çözüm: Fransız hukuksal radikalliği ve İngiliz faydacılığı. – “Fayda” sorunu ve kamu gücünün icrasının kısıtlanması. – Tarihte heterojenin statüsü  üzerine görüş: strateji mantığına karşı diyalektik mantığı. – Yeni yönetim sanatının işlemcisi olarak “çıkar” kavramı.

43- 24 Ocak 1979 Dersi

 Liberal yönetim sanatının özgül özellikleri (II): (3) Avrupa dengesi ve uluslararası ilişkiler sorunu. – Merkantilizmde ekonomik ve siyasi hesap.  Adam Smith ve fizyokratlara göre serbest piyasa ilkesi: yeni bir Avrupa modelinin doğuşu. – Dünya geneline yayılan bir yönetimsel akılsallığın  ortaya çıkışı. Örnekler: deniz hukuku konusu; 18. yüzyılda ebedî barış tasarıları. – Yeni liberal yönetim sanatının ilkeleri: “yönetimsel doğalcılık”;  özgürlüğün üretimi. – Liberal tahkim sorunu. Bunun araçları: (1) tehlike yönetimi ve güvenlik mekanizmasının kuruluşu; (2) disiplinci kontroller  (Bentham’ın panoptikonu); (3) müdahaleci politikalar. – Özgürlüğün ve krizlerinin yönetimi.

63- 31 Ocak 1979 Dersi

 Devlet fobisi. – Yöntem sorunları: İktidar mekanizmalarının incelenmesinde devlet teorisinin geçici olarak kenara konmasının anlamı ve sorunu.  -  Neoliberal yönetim pratikleri: 1948-1962 yılları arasında Alman liberalizmi; Amerikan neoliberalizmi. – Alman neoliberalizmi (I). – Politik ve  ekonomik şartları. – 1947’de Erhard tarafından kurulan Bilim Kurulu. Programı: fiyatların serbest bırakılması ve devlet müdahalelerinin  sınırlandırılması. – Erhard tarafından 1948’de belirlenen anarşi ve “karınca-devlet” arasındaki orta yol. – Bunun iki anlamı: (a) Devletin  temsiliyetinin koşulu olarak ekonomik özgürlüğün teminatı; (b) Politik egemenliğin temeli olarak ekonomik özgürlüğün oluşturulması. – Çağdaş  Alman yönetimselliğinin temel özelliği: hukukî meşruiyet ve politik mutabakat kaynağı olarak ekonomik özgürlük. – Ekonomik büyüme, geçmişle  kopuşu mümkün kılan yeni tarihsel bilinç ekseni. – Hıristiyan Demokratların ve SPD’nin liberal politikayı benimsemeleri. – Liberal yönetim ilkeleri  ve sosyalist yönetim akılsallığının yokluğu.

85- 7 Şubat 1979 Dersi

 Alman neoliberalizmi (II). – Sorunu: ekonomik özgürlük aynı zamanda hem devletin temelini oluşturup, hem de onu nasıl kısıtlar? – Neoliberal  teorisyenler: W. Eucken, F. Böhm, A. Müller-Armack, F. Von Hayek. – Max Weber ve kapitalizmin akıldışı akılsallık sorunu. Frankfurt Okulu ve  Freiburg Okulu’nun cevapları. – Neoliberal hedefin tanımlanmasının zorunlu hasımlar alanı olarak nazizm. 19. yüzyıldan bu yana Almanya’da liberal  politikanın önündeki engeller: (a) List’e göre korumacı ekonomi; (b) Bismarkçı devlet sosyalizmi; (c) Birinci Dünya Savaşı sırasında planlı  ekonominin oluşturulması; (d) Keynes tarzı güdümcülük; (e) Nasyonal-sosyalizmin ekonomi politikası. – Alman tarihinin bu farklı öğelerinden yola  çıkarak nasyonalsosyalizmin neoliberal eleştirisi. – Teorik sonuçlar: Bu eleştirinin New Deal ve Beveridge planlarına uzanması; güdümcülük ve  devlet kuvvetinin yükselişi; kitleselleştirme ve tek tipleştirme, devletçiliğin etkileri. – Neoliberalizmin getirisi: klasik liberalizme göre  yeniliği. Katışıksız rekabet teorisi.

109- 14 Şubat 1979 Dersi

 Alman neoliberalizmi (III). – Tarihsel analizlerin günümüze faydası. – Neoliberalizmin klasik liberalizmden farkı. – Esas meselesi: politik iktidarın  genel icrası, piyasa ekonomisinin ilkelerine ve onun getirdiği değişikliklere göre nasıl düzenlenir? – Piyasa ekonomisi ve “bırakınız yapsınlar”  politikaları arasındaki ayrışma. – Walter Lippmann Kolokyumu (26-30 Ağustos 1938). – Yönetim faaliyetinin tarzı sorunu. Üç örnek: (a) tekeller  meselesi; (b) “uygun faaliyetler” meselesi. W. Eucken’e göre Ekonomik politikanın temelleri. Düzenleyici faaliyetler ve buyurucu faaliyetler; (c)  toplumsal politika. Refah ekonomisinin ordoliberal eleştirisi. – Yönetim müdahalelerinin icraat alanı olarak toplum. – “Toplum politikası”  (Gesellschaftspolitik). – Bu politikanın ilk özelliği: toplumun şirket modeli üzerine şekillendirilmesi. – Şirket toplumu ve hukuk toplumu, tek bir  olayın iki farklı yüzü.

133- 21 Şubat 1979 Dersi

 Ordoliberallere göre “toplum politikası”nın ikinci özelliği: rekabet piyasası ekonomisine göre düzenlenmiş bir toplumda hukuk sorunu. – Walter  Lippmann Kolokyumu’na dönüş. – Louis Rougier’nin bir metni üzerine düşünceler. – (1) Hukukî-ekonomik düzen fikri. Ekonomik işleyişler ve  kurumsal çerçeve arasında karşılıklılık. – Politik amaç: kapitalizmin hayatta kalış sorunu. – Birbirini tamamlayan iki problem: rekabet teorisi ve  kapitalizmin tarihsel ve sosyolojik analizi. – (2) Hukukî müdahalecilik sorunu. – Tarihsel hatırlatma: despotizme ve polis devletine karşı, 18.  yüzyılda hukuk devleti. 19. yüzyılda bu kavramın yeniden ele alınması: yurttaşlar ve kamusal güçler arasında hakemlik. İdarî mahkemeler sorunu. – Neoliberal proje: ekonomik düzene hukuk devleti ilkelerini monte etmek. – Hayek’e göre hukuk devleti ve planlamacılık. – (3) Yargı talebinin  artışı. – Genel sonuç: Almanya’da neoliberal yönetim sanatının özgünlüğü. Schumpeter’in kötümserliğine karşı ordoliberalizm.

155- 7 Mart 1979 Dersi

Genel değerlendirmeler: (1) Mikro-iktidarların analizinin yöntemsel değeri. (2) Devlet fobisinin yayılması. Ordoliberal eleştiriyle bağları. – Totaliter devlet ve 20. yüzyılda devlet yönetimselliğinin düşüşü üzerine iki sav. – Alman modelinin Fransa ve ABD’de yayılması üzerine düşünceler. – Almanya neoliberal modeli ve Fransız “sosyal piyasa ekonomisi” projesi. – Fransa’da neoliberal ekonomiye geçiş dönemi koşulları. – Fransız sosyal politikası: sosyal güvenlik örneği. – Giscard d’Estaing’e göre ekonomik ve sosyal arasındaki ayrım. – “Negatif vergi” projesi ve bunun sosyal ve politik özellikleri. “Göreceli” yoksulluk ve “mutlak” yoksulluk. Tam istihdam politikasından vazgeçilmesi.

179- 14 Mart 1979 Dersi

 Amerikan neoliberalizmi ve bağlamı. – Amerikan neoliberalizmi ve Avrupa neoliberalizmi arasındaki farklar. – Global bir talep, ütopik bir beşik ve  bir düşünüm yöntemi olarak Amerikan neoliberalizmi. – Bu neoliberalizmin özellikleri: (1) Beşerî sermaye teorisi. Temsil ettiği iki işlem: (a)  ekonomik analizin kendi alanı içinde ilerleyişi: zaman faktörüne dayalı klasik emek analizinin eleştirisi; (b) ekonomik analizin o zamana kadar  gayri ekonomik olarak kabul edilen alanlara yayılması. – Neoliberal analizin yarattığı epistemolojik dönüşüm: Ekonomik işleyişlerin analizinden  insan davranışlarının içsel akılsallığının analizine. Ekonomik bir davranış olarak emek. – Yetenek sermayesi ve gelir ayrışması. – Homo  economicus’un kişinin kendi girişimcisi olarak yeniden tanımlanması. – “Beşerî sermaye” kavramı. Kurucu özellikleri: (a) doğuştan gelen unsurları  ve genetik beşerî sermayenin geliştirilmesi sorunu; (b) müesses unsurlar ve beşerî sermayenin oluşturulması sorunu (eğitim, sağlık vb.). – Bu  analizlerin önemi: sosyal ve ekonomik yenileme [innovation] sorununun yeniden ele alınması (Schumpeter). Yeni bir büyüme politikası fikri.
 

197- 21 Mart 1979 Dersi

 Amerikan neoliberalizmi (II). – Ekonomik modelin sosyal fenomenlere uygulanışı. – Ordoliberal problematiğe dönüş: Gesellschaftspolitik’in muğlak  yönleri. “Şirket” biçiminin sosyal alanda yaygınlaşması. Ekonomik politika ve Vitalpolitik: piyasa için ve piyasaya karşı bir toplum. – Amerikan  neoliberalizminde piyasanın ekonomik biçiminin sınırsız şekilde yaygınlaşması: bireysel davranışların anlaşılırlık ilkesi ve yönetim müdahalelerinin  eleştirel ilkesi. – Amerikan neoliberalizminin özellikleri: (2) Suç ve ceza politikası. – Tarihsel hatırlatma: 18. yüzyıl sonunda ceza hukukunun  reformu sorunu. Ekonomik hesap ve yasallık ilkesi. 19. yüzyılda yasanın norm tarafından aksatılması ve suç antropolojisinin ortaya çıkışı. – Neoliberal analiz: (1) suçun tanımı; (2) suçlu öznenin homo economicus olarak tanımlanması; (3) cezanın, yasanın “enforcement” aracı olarak  rolü. Uyuşturucu piyasası örneği. – Bu analizden çıkan sonuçlar: (a) antropolojik anlamda suçlunun ortadan kalkışı; (b) disiplin modelinin oyun dışı  bırakılması.

219- 28 Mart 1979 Dersi

 Homo economicus modeli. – Bu modelin Amerikan neoliberalizminde tüm davranışlara yayılması. – Ekonomik analiz ve davranış teknikleri. – 18.  yüzyılda ortaya çıkan yeni yönetim aklının temel unsuru olarak homo economicus. – Homo economicus kavramının Walras ve Pareto öncesi tarihine  dair unsurlar. – İngiliz deneyci felsefesinde çıkar öznesi (Hume). – Çıkar öznesi ve hukuk öznesi arasındaki heterojenlik: (1) Hukuksal irade  karşısında çıkarın indirgenemez özelliği. (2) Piyasa ve sözleşmenin ters mantığı. – Hukuk modeline dair ikinci yenilik: ekonomik öznenin politik  iktidarla ilişkisi. Condorcet. Adam Smith’in “görünmez eli”: kişisel kâr amacı ve müşterek zenginliğin artırılması arasındaki bağın  görünmezliği. Ekonomi dünyasının hesaplanamaz özelliği. Hükümdarın mecburî cehaleti. Yönetim aklının eleştirisi olarak ekonomi politik:  ekonomik hükümdar imkânının iki biçiminin, merkantilist ve fizyokratik, ihtimalinin elenmesi. – Ekonomi politik, yönetim sanatına dair yan bilim.

239- 4 Nisan 1979 Dersi

 Homo economicus kavramının tarihine dair unsurlar (II). – Hükümran iktidarın ekonomik faaliyet tarafından sınırlandırılması sorununa dönüş. -  Liberal yönetim sanatıyla bağlantılı yeni bir alanın ortaya çıkışı: sivil toplum. – Homo economicus ve sivil toplum: liberal yönetim teknolojisinin  birbirinden ayrılmaz parçaları. – “Sivil toplum” kavramının analizi: Locke’tan Ferguson’a evrimi. Ferguson’un Sivil Toplumun Tarihi Üzerine Bir  Deneme’si (1787). Ferguson’a göre sivil toplumun dört temel özelliği: (1) tarihsel-doğal bir sabittir; (2) Bireylerin kendiliğinden kaynaşmalarını  sağlar. Ekonomik bağ paradoksu; (3) daimi bir politik iktidar kaynağıdır; (4) tarihin motorudur. – Yeni bir politik düşünümün ortaya çıkışı. –  Teorik sonuçlar: (a) devlet ve toplum ilişkileri meselesi. Alman, İngiliz ve Fransız sorunsalları; (b) iktidarın icrasına ayar yapılması:  prensin bilgeliğinden yönetilenlerin akılsal hesabına. – Genel sonuç.

261- Dersin Özeti

269- Derslerin Bağlamı Michel Sennelart

297- İsim Dizini

299- Kavram Dizini