Adorno und Bourdieu: Ein Theorievergleich

در نظریه انتقادی جامعه آدورنو و نظریه جامعه‌شناختی عمل بوردیو، تنش بین قدرت مؤثر و پایدار ساختارهای اجتماعی موجود و عاملیت بازیگران اجتماعی به گونه‌ای متفاوت نمایش داده می‌شود. هر دو نظریه موافقند که نابرابری اجتماعی، قدرت و سلطه توسط سوژه ها درونی یا ترکیب شده و در نتیجه به طور خودکار بازتولید می شوند. آنها اساساً در این سؤال تفاوت دارند که آیا گریز از این دور باطل ساختارهای قدرت و سلطه عینی و بازتولید ذهنی آنها از طریق شخصیت اجتماعی و عادت وجود دارد یا خیر. مارتین پرویسل این دو نظریه تاثیرگذار جامعه شناختی را به تفصیل دنبال می کند. این سؤال را دنبال می کند که چگونه رابطه بین عزم و آزادی در هر یک از آنها تعیین شده است و از این طریق ارزیابی مستدلی از پتانسیل رهایی بخش آنها را ممکن می سازد.

In Adornos Kritischer Theorie der Gesellschaft und Bourdieus Soziologischer Theorie der Praxis wird das Spannungsverhältnis zwischen der Wirkungs- und Beharrungsmacht bestehender sozialer Strukturen und der Handlungsmacht sozialer Akteure unterschiedlich ausgetragen. Beide Theorien stimmen darin überein, dass soziale Ungleichheit, Macht und Herrschaft, von den Subjekten internalisiert bzw. inkorporiert und infolge dessen selbsttätig reproduziert werden. In der Frage, ob es aus diesem circulus vitiosus von objektiven Macht- und Herrschaftsstrukturen und deren subjektiver Reproduktion vermittels Sozialcharakter und Habitus ein Entkommen gibt, unterscheiden sie sich grundsätzlich. Martin Proißl zeichnet die beiden einflussreichen soziologischen Theorien detailgenau nach. Er folgt der Fragestellung, wie in ihnen das Verhältnis von Determination und Freiheit jeweils bestimmt wurde und ermöglicht dadurch eine begründete Einschätzung ihres emanzipatorischen Potenzials.