Υδάτινη Ιστοριογραφία. Χρονικό της διαχείρισης του νερού στην Αττική

Ευχαριστίες του συγγραφέα........................................................................................................................................................... 15
Εισαγωγή
Νερά και μεταβαλλόμενα όρια. Η περίπτωση της Αθήνας............................................................................................. 20
Η γεωγραφία: Τα ποτάμια................................................................................................................................................... 21
Η γεωγραφία: Τα υπόγεια ρεύματα................................................................................................................................... 23
Μέρος πρώτο | Νερό και δίψα στην αρχαία Αθήνα
Σύνοψη.................................................................................................................................................................................. 28
Η προέλευση του νερού με βάση τα χρησιμοποιούμενα εργαλεία και σκεύη............................................................. 29
Το γεωγραφικό εύρος: Οι κοινότητες................................................................................................................................ 31
Από την παράδοση στους ξεχασμένους νόμους.............................................................................................................. 32
Υπόγεια νερά (πηγάδια) στους νόμους του Σόλωνα (7ος-6ος αι.).................................................................................. 33
Οι «παλαιοί και καλοί» νόμοι για το νερό, σύμφωνα με τον Πλάτωνα.......................................................................... 36
Τα νερά των ποταμών.......................................................................................................................................................... 37
Κρήνες.................................................................................................................................................................................... 42
Εννεάκρουνος στον Ιλισό ή Εννεάκρουνος στην Αγορά;................................................................................................. 46
Η υδροδότηση της Αγοράς.................................................................................................................................................. 48
Το σύστημα ύδρευσης των Πεισιστρατιδών.................................................................................................................... 48
O «ἐπιμελητὴς τῶν κρηνῶν»............................................................................................................................................... 50
Οι Φρεάρριοι........................................................................................................................................................................ 52
Το νερό ως περιουσιακό στοιχείο...................................................................................................................................... 53
Η πρώιμη ρωμαϊκή περίοδος.............................................................................................................................................. 54
Η κατασκευή του Αδριανείου υδραγωγείου..................................................................................................................... 54
Το νερό και ο καταμερισμός της εργασίας μεταξύ των φύλων...................................................................................... 55
Τεχνολογία............................................................................................................................................................................. 56
Σημειώσεις............................................................................................................................................................................ 57
Μέρος δεύτερο | Η λήθη των υδραγωγείων και οι αγγαρείες των ανθρώπων | 12ος -19ος αιώνας
Η λήθη.................................................................................................................................................................................... 66
Ιδεολογικές παράμετροι της ύδρευσης............................................................................................................................. 67
Ειδήσεις για την ύδρευση των Αθηναίων.......................................................................................................................... 70
Τα τοπία γύρω από την Αθήνα και τα νερά τους.............................................................................................................. 71
Τα όρια της πόλης και τα όρια του νερού.......................................................................................................................... 73
Αστικά τοπωνύμια σχετικά με το νερό.............................................................................................................................. 76
Εξοχικά τοπωνύμια σχετικά με το νερό............................................................................................................................. 79
Κάτω από σημερινούς πολυσύχναστους δρόμους.......................................................................................................... 80
Ο έλεγχος επί του χώρου – έλεγχος του νερού................................................................................................................ 82
Η κατανομή του νερού μεταξύ των κατοίκων.................................................................................................................. 84
Πώληση νερού...................................................................................................................................................................... 87
Ληστεία νερού...................................................................................................................................................................... 89
Σημειώσεις............................................................................................................................................................................ 91
Μέρος τρίτο | Από τις δεξαμενές και τα πηγάδια στη σύγχρονη ύδρευση
Οι αλλαγές στο σύστημα ύδρευσης................................................................................................................................... 98
Το Λονδίνο και ο Τάμεσης................................................................................................................................................... 99
Το Παρίσι και ο Σηκουάνας................................................................................................................................................ 102
Αναζητήσεις νερού στην Αττική μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους................................................................ 103
Πολλές βρύσες με λίγο νερό. Η δεκαετία του 1870....................................................................................................... 105
Από τη λειψυδρία στην ουτοπία: Οι «λειψυδριακοί» και το σχέδιο Quellenec.......................................................... 108
Απαρχή των μύθων της Στυμφαλίας................................................................................................................................ 110
Η Ελλάς πτωχεύει, η Αθήνα σχεδιάζει............................................................................................................................. 112
Οι «λειψυδριακοί» επιμένουν, ο Θεοτόκης υποχωρεί................................................................................................... 113
Οι «διάδοχοι του Μωυσέως»............................................................................................................................................ 114
Η Γενική Εταιρεία Εργοληψιών και άλλοι ενδιαφερόμενοι........................................................................................... 116
«Λειψυδριακοί» και «Στυμφαλιακοί»................................................................................................................................ 117
Ο καθηγητής κύριος Bechman.......................................................................................................................................... 119
Οι «Θριάσιοι»...................................................................................................................................................................... 121
Οι «πηγάδες» και τα «μπαράζ». Προτάσεις για κατασκευή υδατοφραγμάτων........................................................... 122
Υδαταποθήκες κατά μήκος του Κηφισού (1905)............................................................................................................ 123
Οι υδαταποθήκες του Ριβαμπέλλα (1905)...................................................................................................................... 124
Η πρόταση Broughton (1905)........................................................................................................................................... 126
Η πρόταση της Εμπορικής Τράπεζας (1905)................................................................................................................... 127
Ο Quellenec και η Batignolles (1905).............................................................................................................................. 127
Η Εθνική Τράπεζα αναλαμβάνει πρωτοβουλία (Δεκέμβριος 1905)............................................................................. 128
Η αποστολή Kinzer (1907-1912)....................................................................................................................................... 129
Οι αντιρρήσεις του «πραγματογνώμονος» κυρίου Herzberg (1911)........................................................................... 132
Όλα τα σχέδια επάνω στο τραπέζι (1911-1912)............................................................................................................ 133
Ο Νόμος 283/1914 και οι αντιδράσεις του Δήμου Αθηναίων...................................................................................... 134
Η αποχέτευση..................................................................................................................................................................... 136
Σημειώσεις.......................................................................................................................................................................... 141
Μέρος τέταρτο | Προς τη λύση (1920-1925)
Η μελέτη Ford, Bacon & Davis: Μία ακόμη ουτοπία....................................................................................................... 152
Η κατάρρευση τμήματος του Αδριανείου (1923)........................................................................................................... 156
Οι «μύθοι της Στυμφαλίας» και τα «τρόπαια του Μαραθώνος»: Η τεχνητή λίμνη...................................................... 159
Ο άκαρπος διαγωνισμός για την τεχνητή λίμνη (1923-1924)....................................................................................... 160
Ο ταγματάρχης Case.......................................................................................................................................................... 162
«Θὰ κάμω λοιπὸν τὸν σταυρόν μου καὶ θὰ ὑπογράψω…»........................................................................................... 163
Η σύμβαση με τη Ulen....................................................................................................................................................... 166
Ο «μυστηριώδης» κύριος Mac Arthur.............................................................................................................................. 168
Η κύρωση της σύμβασης................................................................................................................................................... 170
Σημειώσεις.......................................................................................................................................................................... 173
Μέρος πέμπτο | Περιμένοντας νερό από το Μαραθώνα
Διαφορές νοοτροπίας ή έλλειψη εμπειριών;.................................................................................................................. 183
Φράγμα και λίμνη Μαραθώνα.......................................................................................................................................... 186
Η σήραγγα Μπογιατίου...................................................................................................................................................... 191
«Ὕπερθεν τῶν Πατησίων»................................................................................................................................................ 193
Τα εγκαίνια του φράγματος και της λίμνης του Μαραθώνα......................................................................................... 194
H Ulen και η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Υδάτων ...................................................................................................... 196
Διοίκηση – Κεφάλαιο – Οργάνωση της ΑΕΕΥ.................................................................................................................. 198
Κράτος και κερδοφορία.................................................................................................................................................... 200
Οι διαφορές μεταξύ του κράτους και της ΑΕΕΥ............................................................................................................. 202
Η άποψη του Υπουργείου Συγκοινωνίας......................................................................................................................... 206
Η προέλευση του διαθέσιμου ύδατος............................................................................................................................. 208
Διανομή................................................................................................................................................................................ 212
Θαλασσινό νερό................................................................................................................................................................. 214
Ο Τύπος και οι θεατρικές επιθεωρήσεις......................................................................................................................... 218
Σημειώσεις.......................................................................................................................................................................... 221
Μέρος έκτο | Υδροδότηση από το Μαραθώνα
Τα εγκαίνια της νέας ύδρευσης......................................................................................................................................... 231
Οι νέες συνθήκες ύδρευσης............................................................................................................................................. 232
Η οπτική των Αμερικανών της ΑΕΕΥ................................................................................................................................ 235
Η μη απόδοση των τοκοχρεολυσίων............................................................................................................................... 237
Οι συμβάσεις του Αυγούστου του 1935.......................................................................................................................... 242
Τα Νέα Έργα: Ύδρευση από τον Παρνασσό.................................................................................................................... 243
Η εξέλιξη της εξυπηρέτησης του δανείου του 1925...................................................................................................... 245
Κατοχή και Απελευθέρωση............................................................................................................................................... 247
Η «βραδεῖα ἀνάρρωσις».................................................................................................................................................... 249
Η «ανάρρωση» επιταχύνεται............................................................................................................................................ 251
Σημειώσεις.......................................................................................................................................................................... 253
Μέρος έβδομο | Για της Υλίκης το νερό
Υλίκη κατά Σουβάλας: Τα επιχειρήματα.......................................................................................................................... 260
Σουβάλα: Η πολεμική του 1947........................................................................................................................................ 261
Υλίκη κατά Σουβάλας: Υπουργία Σ. Νικολαΐδη (Ιούλιος 1949)...................................................................................... 263
Υλίκη κατά Σουβάλας: Νέα υπουργία Θ. Χαβίνη (15.4.1950-21.8.1950)..................................................................... 265
Υλίκη κατά Σουβάλας: Υπουργία Ν. Ζέρβα (13.9.1950-30.9.1951).............................................................................. 267
Ο «βροχοποιός».................................................................................................................................................................. 270
Αναζητώντας χρηματοδότηση.......................................................................................................................................... 271
Η συμφωνία του 1952....................................................................................................................................................... 273
Η ανάκαμψη........................................................................................................................................................................ 275
Η μέση οδός (1954)............................................................................................................................................................ 277
Η ωρίμανση του δικτύου (1959-1966)............................................................................................................................. 281
Το αντίξοο περιβάλλον (1955-1966)................................................................................................................................ 284
Τα όρια της ύδρευσης από την Υλίκη (1967-1974)......................................................................................................... 286
Σημειώσεις.......................................................................................................................................................................... 289
Μέρος όγδοο | Η σύγχρονη πραγματικότητα
Η περίοδος 1975-1980....................................................................................................................................................... 296
Η σύσταση της ΕΥΔΑΠ....................................................................................................................................................... 298
Αναδρομή στην αποχέτευση............................................................................................................................................. 299
Οι κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί.................................................................................................................................. 301
Ν ερό από το Μόρνο........................................................................................................................................................... 304
Εξελίξεις στην αποχέτευση............................................................................................................................................... 308
Λειψυδρία............................................................................................................................................................................ 311
Τα σημαντικότερα έργα της εικοσαετίας 1980-1999..................................................................................................... 313
Οι θεσμικές αλλαγές του 1999......................................................................................................................................... 314
Ανασκόπηση........................................................................................................................................................................ 316
Σημειώσεις.......................................................................................................................................................................... 317
Πηγές και Βιβλιογραφία.........................................................................................................................................................321