Wirtschaftlichkeitsrechnung bei öffentlichen Investitionen: Verfahren und Beispiel zur Kosten-Nutzen-Analyse aus dem Bibliotheksbereich

تحلیل‌های سودآوری بخشی از زندگی روزمره در شرکت‌ها هستند. طیف وسیعی از ابزارهای موجود برای انجام آنها گسترده است. از سوی دیگر وضعیت بخش دولتی را باید کاملا متفاوت ارزیابی کرد. اگرچه بخش دولتی سهم عظیمی از کل فعالیت سرمایه گذاری در جمهوری فدرال آلمان را به خود اختصاص می دهد، هنوز انجام مطالعات امکان سنجی دشوار است. از یک سو، بی شک این امر به این دلیل است که خدماتی که با کمک سرمایه گذاری عمومی ارائه می شود، ماهیت خاصی دارد. با این حال، از سوی دیگر، این واقعیت را نباید کتمان کرد که ابزارهای مورد نیاز برای انجام تحلیل‌های سودآوری در بخش دولتی هنوز به میزانی که در بخش خصوصی برای کاربرد عملی قابل مقایسه باشد، توسعه و آزمایش نشده است. هنوز هم تلاش زیادی از سوی اقتصاد و بخش دولتی برای کاهش این کسری مورد نیاز است. هدف این کار کمک به این امر است. این مطالعه توسط کارمندان کتابخانه دانشگاه در مونستر آغاز شد. بنیاد تحقیقات آلمان قراردادی تحقیقاتی صادر کرد که محتوای اصلی آن بررسی کاربردهای احتمالی مجموعه ابزار تحلیل هزینه-فایده برای ارزیابی سرمایه گذاری های کتابخانه ای بود. پردازش این کار باید با استفاده از مثال تبدیل 1 سیستم وام دهی انجام شده در سال 1974 در کتابخانه دانشگاه در مونستر انجام شود. بدون حمایت فعال بسیاری از طرف ها، تحلیل به سختی می توانست انجام شود. بنابراین لازم است از این فرصت استفاده کنیم و از همه کسانی که این مطالعه را ممکن کردند و از آن حمایت کردند تشکر کنیم.

Wirtschaftlichkeitsanalysen gehören in Unternehmungen zum täglichen Brot. Das für ihre Durchführung zur Verfügung stehende Instrumentarium ist umfangreich. Ganz anders ist dagegen die Situation im öffentlichen Bereich zu beurteilen. Obwohl die öffentliche Hand einen immensen Anteil an der Gesamtinvestitionstätigkeit in der Bundesrepublik Deutschland hat, fällt die Durchführung von Vorteilhaftigkeitsuntersuchungen nach wie vor schwer. Dies liegt zweifellos zum einen in der Tatsache begründet, daß die mit Hilfe öffentlicher Investitionen zu erbringenden Leistungen besonderer Natur sind. Andererseits darf aber die Tatsache nicht verschwiegen wer­ den, daß das für die Durchführung von Wirtschaftlichkeitsanalysen im öffentlichen Bereich erforderliche Instrumentarium noch nicht in einem dem privatwirtschaftlichen Sektor vergleichbaren Maße für die praktische Anwendung entwickelt und erprobt ist. Es bedarf noch vieler Anstrengun­ gen von seiten der Wirtschaftswissenschaften wie der öffentlichen Hand, dieses Defizit abzubauen. Es ist das Anliegen dieser Arbeit, einen Beitrag hierzu zu leisten. Die Untersuchung wurde angeregt von Mitarbeitern der Universitätsbiblio­ thek Münster. Die Deutsche Forschungsgemeinschaft erteilte einen For­ schungsauftrag, der im wesentlichen zum Inhalt hatte, die Anwendungs­ möglichkeiten des Instrumentariums der Kosten-Nutzen-Analyse zur Beurteilung von Bibliotheksinvestitionen zu überprüfen. Die Bearbeitung dieser Aufgabe sollte am Beispiel der 1974 vorgenommenen Umstellung 1 des Ausleihsystems an der Universitätsbibliothek Münster erfolgen • Das Ergebnis dieses Forschungsauftrags wird hiermit vorgelegt. Ohne die tatkräftige Unterstützung von vielen Seiten hätte die Analyse kaum durchgeführt werden können. Es ist uns deshalb ein Bedürfnis, an dieser Stelle allen zu danken, die die Untersuchung ermöglicht und geför­ dert haben.