Verbraucherpolitik von unten: Paradoxien, Perspektiven, Problematisierungen

از زمان به وجود آمدن آن در آلمان در دهه 1950، سیاست مصرف کننده اساساً به عنوان بسته ای از اقدامات و اقداماتی که در درجه اول توسط دولت آغاز و نهادینه شده است درک شده و عمل می کند. دستورات مناسب اغلب توسط دولت صادر می‌شد و مدل‌های یارانه‌ای که ایجاد می‌شد این تصور را ایجاد می‌کرد که اساساً فقط با یک «سیاست مصرف‌کننده از بالا» که توسط سیاست‌های کلان تعیین شده بود سروکار داشتیم. نه اینکه در چند دهه گذشته تلاش‌های مکرری برای ایجاد انگیزه در سیاست مصرف‌کننده از وسط جامعه مدنی - اغلب در قالب طرح‌های کوچک شهروندان - صورت نگرفته است. و فقط در چند سال گذشته، برخی از سازمان‌های مصرف‌کننده جدید ظهور کرده‌اند که بسیار بیشتر به صورت مردمی فعالیت می‌کنند. با این وجود، به نظر می رسد که «بازیگران» بزرگ و طرفدار دولت در این زمینه، که برای دهه ها در «کسب و کار» بوده اند، بدون در نظر گرفتن سیاست مصرف کننده داخلی دولت، این تصور را به دست آورده اند که سیاست مصرف کننده بر حوزه سیاستی تأثیر می گذارد. اساساً توسط همکاری ایالتی از یک سو اداره می شود، و همه سازمان های حمایت از مصرف کننده که به طور مساوی از مصرف کنندگان نمایندگی می کنند، از سوی دیگر، در حالی که بسیاری از ابتکارات مصرف کننده کوچک، که حتی توسط مصرف کنندگان متعهد فردی آغاز نشده اند، به طور منظم عقب می مانند. این دیدگاه عمدتاً به دیدگاه و از دل سیاست مربوط می شود. این جلد برای مقابله با این تصور سازمانی غالب است که در اصل فقط «سیاست مصرف کننده از بالا» وجود دارد که واقعاً مؤثر و قابل اجرا است.

Verbraucherpolitik wurde in Deutschland seit ihrem Bestehen in den 1950er Jahren vorwiegend als ein Aktions‐ und Maßnahmenbündel verstanden und betrieben, das in erster Linie staatlicherseits initiiert und institutionalisiert wurde. Oftmals auch wurden von Staats wegen entsprechende Aufträge erteilt und Fördermodelle aufgesetzt, wodurch ein Erscheinungsbild entstand, als ob man es im Grunde nur mit einer durch die Makropolitik verordneten ‚Verbraucherpolitik von oben‘ herab zu tun hätte. Nicht, dass in diesen zurückliegenden Jahrzehnten nicht auch immer wieder Versuche unternommen worden wären, verbraucherpolitische Anstöße aus der Mitte der Zivilgesellschaft – oft in Gestalt kleiner Bürgerinitiativen – zu geben. Und gerade in den letzten Jahren sind einige neue Verbraucherorganisationen entstanden, die ungleich basisnäher operieren. Dennoch scheint sich bei den großen, regierungsnahen ‚Playern‘ im Feld, die schon jahrzehntelang im ‚Geschäft‘ sind, von der regierungsinternen Verbraucherpolitik ganz zu schweigen, der Eindruck festgesetzt zu haben, Verbraucherpolitik betreffe ein Politikfeld, das im Wesentlichen durch eine Kollaboration von Staat einerseits, sämtliche Verbraucher und Verbraucherinnen gleichermaßen vertretenden Verbraucherschutzorganisationen andererseits bestellt wird, während die vielen kleinen Verbraucherinitiativen, von einzelnen engagierten Verbrauchern oder Verbraucherinnen gar nicht erst angefangen, demgegenüber regelmäßig ins Hintertreffen geraten. Diese Perspektive bezieht sich größtenteils auf die Sicht auf und aus dem Zentrum der Politik heraus. Diesem institutionell vorherrschenden Eindruck, es gäbe im Prinzip nur ‚Verbraucherpolitik von oben‘, die wirklich schlag‐ und durchsetzungsfähig sei, soll mit diesem Band ein Stück weit entgegengewirkt werden.