Tiefenpsychologisch orientierte Psychotherapie im Justizvollzug: Eine empirische Untersuchung der Erfahrungen und Einschätzungen von Psychotherapeuten in deutschen Gefängnissen

بعد از جنایات هیجان انگیز در حوزه بزهکاری جنسی و نوجوانان، درمان روان درمانی مجرمان بار دیگر در کانون توجه عموم قرار گرفته است. در بحث داغی که با رقابت جدیدی که در بین دانشکده های درمانی به وجود آمده شدت گرفته است، مسئله محتوای درمان با متخلفان به راحتی نادیده گرفته می شود. این کتاب که اولین نسخه آن در سال 1999 منتشر شد، تجربیات درمانگران زندان را گرد هم می آورد که با مجرمان بر اساس مفهومی مبتنی بر روانشناسی عمق رفتار می کنند. 57 پرسشنامه مفصل مبنای تجربی کار را تشکیل می دهد. نگرش ها، نظرات و توصیفات عملکرد خود در مورد سؤالات مربوط به درمان جمع آوری شد: تنظیم، انگیزه، نشانه، دوره درمان، انتقال، ضد انتقال، مقاومت، گروه درمانی. در حالت ایده‌آل، دو مدل قابل تشخیص هستند: محیط «شبه سرپایی» با تأثیرات مؤسسه به همان شیوه‌ای برخورد می‌کند که محیط زندگی یک بیمار در آزادی. مدل درمان در یک موسسه خاص (اجتماع درمانی، گروه درمانی) بیشتر ویژگی های شخصیتی بسیاری از بزهکاران را در نظر می گیرد. درمان روان درمانی آنها از یک سو نیازمند یک چارچوب نهادی روشن و از سوی دیگر، یک محیط اجتماعی است که به طور قابل توجهی با اقلیم در مؤسسات مرسوم متفاوت است، که با تأثیرات خرده فرهنگی و سفتی مشخص می شود. نویسنده نتیجه گیری می کند مانند روان درمانی در زندان می تواند بیشتر توسعه یابد.
درباره نویسنده:
دکتر. ویلی پچر، متولد 1958، روانشناس واجد شرایط، 1998 دکترای روانشناسی بالینی در دانشگاه بازل. او به عنوان رئیس درمان بخش مراقبت در زندان مونیخ و به عنوان مدرس در کالج خدمات ملکی باواریا کار می کند.

Psychotherapeutische Behandlung von Straftätern ist nach Aufsehen erregenden Verbrechen im Bereich der Sexual- und Jugendkriminalität wieder stark in den Blickpunkt öffentlichen Interesses gerückt. In der aufgeheizten Diskussion, verstärkt durch die neu ausgebrochene Konkurrenz unter den therapeutischen Schulen, kommt die Frage nach den Inhalten der Straftäterbehandlung leicht zu kurz. Das Buch, in 1. Auflage 1999 erschienen, trägt Erfahrungen von Therapeutinnen und Therapeuten im Justizvollzug zusammen, die nach einem tiefenpsychologisch orientierten Konzept Straftäter behandeln. 57 ausführliche Fragebögen bilden die empirische Basis der Arbeit. Es wurden Einstellungen, Meinungen und Beschreibungen der eigenen Praxis bezüglich behandlungstechnischer Fragen erhoben: Setting, Motivation, Indikation, Therapieverlauf, Übertragung Gegenübertragung, Widerstand, Gruppentherapie.
Besonderes Augenmerk legt die Arbeit auf die Wechselwirkungen zwischen Therapie und institutionellem Zwangsrahmen. Idealtypisch lassen sich zwei Modelle unterschieden: Das 'quasi-ambulante' Setting behandelt die Einflüsse der Institution in gleicher Weise wie das Lebensumfeld eines Patienten in Freiheit. Das Modell der Behandlung in einer besonderen Einrichtung (Sozialtherapie, Behandlungsgruppe) berücksichtigt mehr die Persönlichkeitsmerkmale vieler Delinquenter. Ihre psychotherapeutische Behandlung erfordert einerseits einen klaren institutionellen Rahmen, andererseits ein soziales Milieu, das sich deutlich von dem durch subkulturelle Einflüsse und Rigidität geprägten Klima in Anstalten herkömmlicher Prägung unterscheidet.
Aus den Ergebnissen der Untersuchung folgert der Autor Konsequenzen, wie Psychotherapie im Strafvollzug fortentwickelt werden kann.
Zum Autor:
Dr. Willi Pecher, geb. 1958, Diplom-Psychologe, 1998 Promotion in klinischer Psychologie an der Universität Basel. Er ist tätig als therapeutischer Leiter der Betreuungsabteilung in der Justizvollzugsanstalt München und als Lehrbeauftragter an der Bayrischen Beamtenfachhochschule.