Przegląd historyczny. Tom 104

Przegląd Historyczny tom 104 za 2013 rok......Page 1
Spis treści......Page 3
ARTUR MARKOWSKI (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Sprawcy, ofiary, świadkowie. Fotografie pogromów Żydów w Imperium Rosyjskim 1903–1906......Page 9
Nośniki......Page 14
Kanon i estetyka......Page 19
Sprawcy......Page 25
Ofiary......Page 26
Świadkowie......Page 29
„Wielkie ” fotonarracje......Page 31
„Użytkowanie ” fotografii pogromowej......Page 32
Perpetrators, Victims, Witnesses.The Photographs of Jewish Pogroms in the Russian Empire 1903–1906......Page 37
ERNEST KOWALCZYK (Università di Roma „La Sapienza”) Anatomia transformacji. Narodziny Drugiej Republiki w Hiszpanii......Page 39
The Anatomy of Transformation.The Birth of the Second Spanish Republic......Page 60
PIOTR ZWIERZCHOWSKI (Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa) Polityka i obraz średniowiecza: biografie piastowskich władców w kinie polskim lat siedemdziesiątych......Page 63
Politics and the Image of the Middle Ages: Biographies of the Piasts Rulers in thePolish Cinema of the 1970s......Page 75
JAN TYSZKIEWICZ (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Problemy roślinnego pożywienia głodowego w dawnej Polsce......Page 77
PIOTR TAFIŁOWSKI (Uniwersytet Marii Curie–Skłodowskiej Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej) Projekt „Spuścizny”: elektroniczne publikacje ineditów......Page 87
ROMAN MICHAŁOWSKI (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Ideologia, teologia polityczna i religia polityczna (Uwagi w związku z książką Wojciecha F a ł k o w s k i e g o, Wielki król. Ideologiczne podstawy władzy Karola Wielkiego, Fundacja „Centrum Badań Historycznych”, Warszawa 2011, s. 351)......Page 95
PRZEMYSŁAW GAWRON (Warszawa) O kadrze oficerskiej armii koronnej doby Stefana Batorego i dwóch pierwszych Wazów (na marginesie pracy Karola K o ś c i e l n i a k a, Kadra oficerska w wojsku koronnym w latach 1576–1648. Studia nad zawodem wojskowym,Toruń 2011, s. 253)......Page 113
ANDRZEJ KARPIŃSKI (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Zwykła lekkomyślność czy okrutna zbrodnia? (Jana P a ž o u t o v á, Francouzský požár Prahy (1689), seria: Documenta Pragensia. Monographia, vol. 27, Praha 2011, s. 191)......Page 130
Alan H. S o m m e r s t e i n, Andrew J. B a y l i s s (with contributions by Lynn A. K o z a k and Isabelle C. To r r a n c e), Oath and State in Ancient Greece, Beiträge zur Altertumskunde, Bd. 306, Berlin–Boston 2013, s. X, 376. (Rafał Matuszewski Universität Heidelberg Seminar für Alte Geschichte und Epigraphik)......Page 142
Geoffrey J o n e s, Beauty Imagined: A History of the Global Beauty Industry, Oxford University Press, Oxford 2010, s. 444. (Sergiusz Prokurat (Warszawa))......Page 147
Dominik P i c k, Brücken nach Osten: Helmut Schmidt und Polen,Temmen, Bremen 2011, s. 133, 29 il. (Pierre–Frédéric Weber Uniwersytet Szczeciński Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych)......Page 149
Kenneth P e n n i g t o n, Władca i prawo (1200–1600). Suwerenność monarchy a prawa poddanych w zachodnioeuropejskiej tradycji prawnej, przekład Anna P y s i a k, redakcja naukowa Jerzy P y s i a k, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 317. (Emil Kalinowski Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 152
Martin L a c k o, Dwuramienny krzyż w cieniu swastyki. Republika Słowacka 1939–1945, Oficyna Wydawnicza EL–PRESS, Lublin 2012, s. 298. (Jerzy Tomaszewski Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 154
José M. F a r a l d o, La Europa Clandestina. Resistencia a las ocupaciones nazi y soviética (1938–1948), Madrid 2011, s. 320, 40 il. (Maciej Chrostowski Uniwersytet Szczeciński Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych)......Page 156
Przyznanie nagród im. Stefana K. Kuczyńskiego za rok 2011......Page 159
PUBLIKACJE NADESŁANE......Page 161
WYK AZ SKRÓTÓW......Page 163
TREŚĆ ZESZYTU......Page 165
TABLE OF CONTENTS......Page 167
Andrzej Garlicki (1935–2013)......Page 169
Ludzie i technika......Page 171
Bolesław Orłowski (Polska Akademia Nauk Instytut Historii Nauki) Inżynierowie w służbie Rzeczypospolitej......Page 173
Engineers in service of the Republic of Poland......Page 206
Wojciech Wiszniewski (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Ewolucja oświetlenia na paliwa ciekłe na progu i w dobie industrializacji......Page 207
The evolution of liquid fuel illumination on the thresholdand during the period of industrialization......Page 230
Zbigniew J. Wójcik (Polska Akademia Nauk Muzeum Ziemi) Ignacy Łukasiewicz i początki polskiego przemysłu naftowego......Page 231
Ignacy Łukasiewicz and the beginnings of Polish oil industry......Page 242
Miron Urbaniak (Uniwersytet Wrocławski Instytut Historyczny) Działalność inżyniera Maxa Hempla w dziedzinie infrastruktury technicznej miast Wielkopolski okresu zaboru pruskiego......Page 243
Activities of Engineer Max Hempel within the Technical Infrastructure of Citiesand Towns of Greater Poland during the Prussian Partition......Page 262
Sławomir Łotysz (Uniwersytet Zielonogórski Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Instytut Budownictwa) Polski wynalazek wszechczasów. Spór o autorstwo......Page 265
The Polish invention of all times and the dispute about its authorship......Page 279
Natalia Pisarek (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Początki warszawskiej telefonii 1882–1915......Page 281
ABONENCI......Page 286
PROBLEMY ABONENTÓW......Page 291
The beginnings of telephony in Warsaw, 1882–1915......Page 295
Łukasz Sobechowicz (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Konie i pojazdy mechaniczne w Warszawie do 1939 roku......Page 297
TRAMWAJ KONNY......Page 301
DOROŻKI......Page 306
Horses and self propelled vehicles in Warsaw prior to 1939......Page 313
Jerzy Kochanowski (Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego) Od portu w mieście do miasta w porcie... Jak technika zmieni(a)ła miasta portowe......Page 315
PORT W MIEŚCIE......Page 316
PORT PRZY MIEŚCIE......Page 318
PORT BEZ MIASTA......Page 322
MIASTO W PORCIE......Page 328
From a harbour in a city to a city in a harbour: How technology changed port towns......Page 332
Mariusz Jastrząb (Akademia Leona Koźmińskiego Warszawa) Zajazdy dla zmotoryzowanych w Polsce lat siedemdziesiątych......Page 333
INWESTYCJE LAT SIEDEMDZIESIĄTYCH......Page 338
DZIAŁALNOŚĆ MOTELI — ZAŁOŻENIA I RZECZYWISTOŚĆ......Page 343
NARODOWE W FORMIE , NOWOCZESNE W TREŚCI?......Page 347
Inns for Motorised Travellers in Poland of the 1970s......Page 356
Zbigniew Tucholski (Polska Akademia Nauk Instytut Historii Nauki) Wspomnienia Jana Petrozolina, inżyniera pociągu cara Aleksandra III......Page 357
BIOGRAM INŻ. JANA PETROZOLINA......Page 359
Część II–ga Wspomnień o podróżach koleją przy pociągach cesarskich z cesarzem Wszechrosji Aleksandrem III......Page 362
Sławomir Łotysz (Uniwersytet Zielonogórski Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Instytut Budownictwa) Wirtualna ekspozycja Inventing Europe......Page 395
Tomasz Wiścicki (Muzeum Historii Polski) Kolei na ziemiach polskich dole i niedole (w związku z książką Dzieje kolei w Polsce, red. D. K e l l e r, Eurosprinter/Muzeum w R ybniku, Rybnik 2012, s. 466, 22 nlb.)......Page 399
Michał Kopczyński (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Obszczepit — rzecz o jedzeniu, transferze technologii i ... pisaniu wstępów (W związku z książką Iriny G ł u s z c z e n k o, Sowiety od kuchni. Mikojan i radziecka gastronomia, tłumaczenie Mikołaj P r z y b y l s k i, wstęp Maciej N o w a k, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012, s. 208)......Page 407
Edward A. W r i g l e y, Energy and the English Industrial Revolution,Cambridge University Press, Cambridge 2010, s. 272. (Michał Kopczyński Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 415
Susanne F r e i d b e r g, Fresh: a perishable history, The Belknap Pressof Harvard University Press, Cambridge, Mass– London 2009, s. 403. (Michał Kopczyński Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 419
Jacek J u n i s z e w s k i, Generał Waligórski — inżynier i żołnierz, Poligraf, Wrocław 2013, s. 144. (Bolesław Orłowski Polska Akademia Nauk Instytut Historii Nauki)......Page 421
Arkadiusz J a n i c k i, Michał L a s z c z k o w s k i, Ēriks J ē k a b s o n s,Polentechnikum, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa2012, s. 198. (Zbigniew Tucholski Polska Akademia Nauk Instytut Historii Nauki)......Page 422
Ryszard S t a n k i e w i c z, Marcin S t i a s n y, Atlas linii kolejowychPolski, wyd. 2, Wydawnictwo Eurosprinter, Rybnik 2011, s. 464. (Zbigniew Tucholski Polska Akademia Nauk Instytut Historii Nauki)......Page 426
Paul J o s e p h s o n, Would Trotsky wear a Bluetooth?: technological utopianism under socialism, 1917–1989, The John Hopkins University Press, Baltimore 2010, s. 342. (Łukasz Sobechowicz Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 432
Johan S c h o t, Arie R i p, Harry L i n t s e n, Technology and the making of The Netherlands: the age of contested modernization, 1890–1970, Massachusetts Institute of Technology and Johan Schot, Harry Lintsen, Arie Rip, and the Foundation for the History of Technology, c/o Uitgeversmaatschappij Walburg Pers, Zutphen 2010, s. 635. (Wojciech Wiszniewski Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 435
TREŚĆ ZESZYTU......Page 439
TABLE OF CONTENTS......Page 441
ARTURO CALZONA (Università degli Studi di Parma Dipartimento di Lettere, Arti, Storia e Società) Il monte Tabor di Romualdo e Pier Damiani......Page 443
Le Mont Tabor de Romuald et Pierre Damien......Page 471
GIORGIO MILANESI (Università degli Studi di Parma Dipartimento di Lettere, Arte, Storia e Società) L’Eremo di san Glisente nel contesto medievale monastico bresciano......Page 473
L’erème de San Glisente dans le contexte mediéval monastique de Brescia......Page 487
MARCIN SAŁAŃSKI (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) „Swoi” i „obcy” na etniczno–kulturowym pograniczu. Przykład Prus i Śląska w XIII — pierwszej połowie XIV w.......Page 489
“Ours” and “Aliens” at the Ethnic and Cultural Borderline. An Example ofPrussia and Silesia in the 13th — First Half of the 14th Century......Page 512
JAROSŁAW NIKODEM (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Instytut Historii) Súdný den — čas pomsty — nový vĕk. Husycki taborytyzm między chiliazmem a rewolucją......Page 513
Súdný Den — Čas Pomsty — Nový Vĕk. Hussite Taboritism between Chiliasmand Revolution......Page 529
STANISŁAW A. SROKA (Uniwersytet Jagielloński Instytut Historii) Filippo Beroaldo a humaniści polscy......Page 531
ANEKS 1......Page 539
ANEKS 2......Page 541
ANEKS 3......Page 542
JACEK WIJACZKA (Uniwersytet Mikołaja Kopernika Instytut Historii i Archiwistyki) Spory o pochówki katów w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w czasach wczesnonowożytnych......Page 547
MAGDALENA LEWICKA (Uniwersytet Mikołaja Kopernika Pracownia Języka i Kultury Arabskiej) Wizerunek cywilizacji europejskiej w „Najprostszej drodze do poznania sytuacji w królestwach” Hayrad–Dīna at–Tūnusīego......Page 557
CYWILIZACJA MUZUŁMAŃSKA PODSTAWĄ ROZWOJUCYWILIZACJI EUROPEJSKIEJ......Page 560
PRZYCZYNY SUPREMACJI EUROPEJSKIEJ......Page 562
WIZERUNEK CYWILIZACJI EUROPEJSKIEJ......Page 563
PRZEMYSŁAW NOWAK (Polska Akademia Nauk Instytut Historii) Civitas Schinesghe w regeście dokumentu Dagome iudex (na marginesie książki Przemysława U r b a ń c z y k a, Mieszko Pierwszy Tajemniczy)......Page 569
MICHAŁ LEŚNIEWSKI (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Nowa historia na nowe czasy (The Cambridge History of South Africa, t. I, red. C. H a m i l t o n, B.K. M b e n g a, R. R o s s, Cambridge 2010; t. II, red. R. R o s s, A. K e l k M a g e r, B. N a s s o n, Cambridge 2011)......Page 578
PAWEŁ T. DOBROWOLSKI (Collegium Civitas Warszawa–Nikozja) Londyńskie nieporozumienie (Piotr N a p i e r a ł a, Światowa metropolia. Życie codzienne w osiemnastowiecznym Londynie, Gdynia 2010)......Page 588
The Greek Polis and the Invention of Democracy. A Politico–culturalTransformation and Its Interpretations, red. Johann P. A r n a s o n, Kurt A. R a a f l a u b, Peter Wa g n e r, The Ancient World: Comparative Histories, Malden, MA–Oxford–Chichester 2013, s. 416. (Rafał Matuszewski Seminar für Alte Geschichte und Epigraphik Universität Heidelberg)......Page 597
Richard B u x t o n, Myth and Tragedies in their Ancient Greek Contexts, Oxford University Press, Oxford 2013, s. 280. (Włodzimierz Lengauer Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 600
Włodzimierz B i e l a k, Biskup i jego urząd w oczach średniowiecznychkronikarzy polskich, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011, s. 310. (Marcin R. Pauk Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 605
The Proceedings against the Templars in the British Isles, wyd. Helen J. N i c h o l s o n, Ashgate–Farnham 2011, t. I–II, s. 432+653. (Magdalena Satora Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Katedra Historii i Stosunków Międzynarodowych)......Page 609
Grzegorz W i e r z c h o w s k i, Dzieje klasztoru dominikanów w Sieradzu od lat 30. XIII wieku do 1864 roku, Wydawnictwo Księży Sercanów DEHON, Sieradz 2012, s. 232. (Krzysztof Kaczmarek Uniwersytet im Adama Mickiewicza Instytut Historii)......Page 612
Małgorzata W i l s k a, Mazowieckie środowisko dworskie Janusza Starszego. Studium społeczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2012, s. 159, tabl., il. (Anna Supruniuk Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Archiwum)......Page 616
Wiesław P a w l a k, De eruditione comparanda in humanioribus. Studia z dziejów erudycji humanistycznej w XVII wieku, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, s. 541. (Iwona M. Dacka–Górzyńska Polska Akademia Nauk Instytut Historii)......Page 624
Mieczysław B. B. B i s k u p s k i, The United States and the Rebirth of Poland, 1914–1918, Republic of Letters Publishing BV, Dodrecht, The Netherlands/St. Louis, MO 2012, s. 464. (Piotr Wróbel University of Toronto Department of History)......Page 629
Mykhailo Z u b r y t s’ k y i, Collected Works and Materials, vol. 1: Scholarly Works [karta tytułowa także w języku ukraińskim], Litopys, Lwiw 2013, s. 609. (Piotr Wróbel University of Toronto Department of History)......Page 632
Serhiy B i l e n k y, Romantic Nationalism in Eastern Europe. Russian, Polish, and Ukrainian Political Imaginations, Stanford University Press, Stanford 2012, s. 389. (Tomasz Kizwalter Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 634
Aleksandra M e l b e c h o w s k a – L u t y, Kreator. Rzeźbiarskie dzieło Xawerego Dunikowskiego, Wydawnictwo NERITON, Warszawa 2012, s. 351, ilustracje. (Jerzy Kochanowski Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 639
Jacek E. S z c z e p a ń s k i, Landszturm w Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim 1915–1918. Formacja głębokich rezerw, Ajaks, Warszawa2012, s. 331. (Piotr Szlanta Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 641
Jiři F r i e d l, Češi a Poláci na Tĕšinsku 1945–1949, Historický ústav AVČR, Praha–Brno 2012, s. 314. (Jerzy Tomaszewski (Warszawa))......Page 643
TREŚĆ ZESZYTU......Page 645
TABLE OF CONTENTS......Page 647
MARCIN KULA (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) Polskie powstania narodowe jako przedmiot analizy socjologii historycznej......Page 649
SOCJOLOGICZNE PYTANIA......Page 650
DWUKIERUNKOWE WZMOCNIENIE?......Page 652
PROJEKT REWOLUCYJNY......Page 653
WIZJA NARODU......Page 655
ANTROPOLOGIA NIECODZIENNOŚCI......Page 656
DYNAMIKA RUCHU......Page 657
PAMIĘĆ......Page 660
JESTEŚMY BADACZAMI!......Page 664
MARCIN WOLNIEWICZ (Warszawa) „Żeby Moskwa była Moskwą”. Dyskurs rasowy w polskiej propagandzie powstania styczniowego (1863–1864)......Page 667
„May Moscow be Moscow”.Racial discourse in the Polish insurrectionary propaganda (1863–1864)......Page 688
MACIEJ GÓRNY (Polska Akademia Nauk Instytut Historii) Zbrodniarze, powstańcy, francs–tireurs. Pamięć zbiorowa i okrucieństwa wojenne......Page 689
Criminals, Insurgents, Francs–Tireurs.Collective Memory and War Atrocities......Page 713
PRZEMYSŁAW MATUSIK (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Instytut Historii) „Pierwsi żołnierze Polski Ludowej”? Środowisko weteranów i tradycja powstania wielkopolskiego 1945–1956......Page 715
“First Soldiers of Peoples’ Poland”?The Community of Veterans and Tradition of Wielkopolska Uprising, 1945–1956......Page 735
DAMIAN MARKOWSKI (Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny) „Wielka blokada”. Przeciwpartyzancka operacja sił bezpieczeństwa wewnętrznego USRR w Karpatach Wschodnich (styczeń–kwiecień 1946 r.). Zarys problemu......Page 737
“Great Blockade”. Anti–Partisan Operation of the Internal Security Forcesof the Ukrainian Soviet Socialist Republic in the Eastern Carpathians(January–April 1946). An Outline of the Problem......Page 756
PIOTR PERKOWSKI (Uniwersytet Gdański Instytut Historii) Narastanie buntu w Stoczni Gdańskiej przed strajkami w sierpniu 1980 roku (charakterystyka środowiska)......Page 757
A Growing Dissent at the Gdańsk Shipyard prior to the 1980 August Strikes (Characteristics of the Community)......Page 775
MARIUSZ GUZEK (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Instytut Nauk Politycznych) PIOTR ZWIERZCHOWSKI (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa) Polskie powstania w filmie fabularnym......Page 777
Polish Uprisings in Fictional Films......Page 797
MAŁGORZATA BOROWSKA (Uniwersytet Warszawski Wydział „Artes Liberales”) Generała Makrijanisa relacja z powstania greckiego roku 1821......Page 799
TOMASZ SZUBERT (Wiedeń) „Twarze” Jakuba Szeli......Page 817
POSTAĆ SZELI......Page 818
SZELA W „WERSJI KOMERCYJNEJ”......Page 833
JOANNA KALICKA (Europejska Sieć Pamięci i Solidarności Warszawa) „Chcemy być wolni” — o obchodach sześćdziesiątej rocznicy powstania 17 czerwca i jego miejscu w niemieckiej pamięci zbiorowej......Page 849
BENJAMIN CONRAD (Johannes Gutenberg Universität Mainz) Der Großpolnische Aufstand und die Schlesischen Aufstände in der polnischen Aufstandstradition — ein Diskussionsbeitrag......Page 859
DARIUSZ JAROSZ (Uniwersytet Warszawski Instytut Informacji Naukoweji Studiów Bibliologicznych) Nie taki wielki strach jak go malują: Polska lat 1944–1947 według Marcina Zaremby......Page 869
Galicja a powstanie styczniowe, red. Mariola H o s z o w s k a, Agnieszka K a w a l e c, Leonid Z a s z k i l n i a k, Wydawnictwo DiG, Warszawa–Rzeszów 2013, s. 653. (Andrzej Szwarc Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 882
Loring M. D a n f o r t h, Riki Van B o e s c h o t e n, Children of the Greek Civil War. Refugees And The Politics Of Memory, University of Chicago Press, Chicago 2012, s. 329. (Stefan Troebst Universität Leipzig)......Page 885
Zygmunt Tomasz G a j o w n i c z e k, Powstanie styczniowe na pograniczu Mazowsza, Podlasia i Lubelszczyzny. Przebieg, ślady i pamięć Powstania w wiejskiej gminie Latowicz — studium przypadku, Latowicz 2013, s. 150, il., mapy, bibliografia, streszczenie w języku angielskim. (Emil Kalinowski Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 889
Leksykon militariów Powstania Warszawskiego, red. M. K o m u d a, Muzeum Powstania Warszawskiego, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa2012, s. 388, ilustracje. (Jerzy Kochanowski Uniwersytet Warszawski Instytut Historyczny)......Page 890
TREŚĆ ZESZYTU......Page 893
TABLE OF CONTENTS......Page 895