Politik und Gedächtnis: Zur Soziologie funktionaler Kultivierung von Erinnerung

آیا ما به خاطره آشویتس نیاز داریم؟ و اگر چنین است، چه اشکال بزرگداشتی مناسب است؟ آیا جوامع مدرن حتی حافظه جمعی دارند؟ آگاهی ملی و تاریخی آلمانی ها تا حد زیادی به نحوه برخورد آنها با گذشته ناسیونال سوسیالیستی بستگی دارد. بنابراین، مسئله چگونگی برخورد مناسب با این گذشته به قدمت جمهوری فدرال است و بزرگداشت عمومی هولوکاست ستون اصلی سیاست حافظه آلمان است. به اندازه کافی، بزرگداشت و یادآوری عمومی هولوکاست باعث ایجاد بحث ها، رسوایی ها، سوء تفاهم ها و شرمساری هایی شده است که گفته می شود ناشی از فرضی «قوانین زبان»، تابوها و ابزارسازی است. از سوی دیگر، نویسنده تاریخ سیاست حافظه آلمان را از سال 1945 بازگشایی می‌کند: نه تابوها، بلکه معناشناسی که با نیازهای کارکردی نظام سیاسی سازگار است، نحوه پرداختن به تاریخ «دشوار» ما را تنظیم می‌کند. جلد، که تلاش می‌کند نظریه سیستم‌های اجتماعی خودکار را برای یک سؤال فعلی قابل استفاده کند. پیامدها قابل توجه است: نه تنها مفاهیم حافظه قابل بحث هستند، بلکه وجود تمام تصاحب گذشته تحت شرایط کارکردی بر تصویر سیاسی جمهوری فدرال تأثیر می گذارد، حتی در جایی که ممکن است به آن مشکوک نباشد، اما مطمئناً ارتباط برقرار نمی کند. آی تی. مسئله یک خاطره «جمعی» که هولوکاست در آن جایگاهی دارد، باید دوباره مطرح شود، همانطور که رابطه بین سیاست و حافظه، شرایطی که جوامع مدرن اصلاً در آن گذشته‌های خود را پیش‌بینی می‌کنند، باید دوباره ارزیابی شود. p>

Brauchen wir die Erinnerung an Auschwitz? Und wenn ja, welche Formen des Gedenkens wären angemessen? Verfügen moderne Gesellschaften überhaupt über ein kollektives Gedächtnis? Das National- und Geschichtsbewußtsein der Deutschen hängt maßgeblich von ihrem Umgang mit der nationalsozialistischen Vergangenheit ab. Die Frage nach einem angemessenen Umgang mit dieser Vergangenheit ist deshalb so alt wie die Bundesrepublik und das öffentliche Gedenken an den Holocaust ist der tragende Pfeiler deutscher Gedächtnispolitik. Oft genug hat das öffentliche Gedenken und Erinnern an den Holocaust Debatten, Skandale, Mißverständnisse und Peinlichkeiten produziert, die sich vermeintlichen "Sprachregelungen", Tabus und Instrumentalisierungen verdanken sollen. Die Autorin rollt die Geschichte der deutschen Gedächtnispolitik seit 1945 dagegen neu auf: nicht Tabus, sondern Semantiken, die sich den Funktionsbedürfnissen des politischen Systems anpassen, regeln den Umgang mit unserer "schwierigen" Geschichte, so die These in diesem Band, der versucht, die Theorie autopoietischer sozialer Systeme für eine aktuelle Fragestellung nutzbar zu machen. Die Konsequenzen sind erheblich: nicht nur stehen Erinnerungskonzepte zur Disposition, sondern die Gegenwärtigkeit aller Aneignung der Vergangenheit unter funktionalen Bedingungen berührt das politische Selbstverständnis der Bundesrepublik selbst dort, wo man es vielleicht nicht vermutet, sicher aber nicht kommuniziert. Die Frage nach einem "kollektiven" Gedächtnis, in dem der Holocaust einen Platz hat, muß dann ebenso neu gestellt werden, wie das Verhältnis von Politik und Gedächtnis, die Bedingungen, unter denen moderne Gesellschaften ihre Vergangenheiten überhaupt antizipieren, neu ausgelotet werden müssen.