Peter Weiss und der Surrealismus: Poetische Verfahrensweisen in der „Ästhetik des Widerstands“

هرکسی که بخواهد پیشرفت هنری نقاش، فیلمساز، نمایشنامه نویس و نویسنده پیتر وایس را توصیف کند، به سرعت متوجه خواهد شد که چرا عمل زیبایی شناسی او توانسته است با چنین درجه ای با سوررئالیسم مطابقت داشته باشد. حتی یک نگاه گذرا به هنرهای تجسمی اولیه، سرنخ هایی را ارائه می دهد که چرا وایس باید بعداً آگاهانه به آوانگارد پاریسی پیوند نزدیکی با آوانگارد پاریس داشته باشد. در بسیاری از تصاویر جوانان می توان اعتراض به عقلانیت تکنوکراتیک را که کانون انتقادات سوررئالیستی بود مشاهده کرد. تأکید بر ترکیب خارق‌العاده یا گهگاهی قابل تشخیص رویا و واقعیت نیز به ابزارهای هنری سوررئالیستی معمولی اشاره می‌کند و سرانجام، با کلاژهای بعدی‌اش، او به‌طور بی‌گمان با آثار ماکس ارنست پیوند می‌خورد. ویس همچنین به تفصیل به ادعاهای برنامه‌ای سوررئالیست‌ها پرداخته است، که سخنگوی آنها برتون همیشه سعی در تدوین آن‌ها داشته است.بررسی دقیق‌تر آنها و ارجاعات ویس نشان می‌دهد که پرداختن به این سنت تا چه اندازه برای مسیر او به مدرن زیبایی‌شناسی اهمیت دارد. . با این حال، در اینجا تردیدهایی در مورد اینکه آیا توصیف ویس در هر مقطعی از رشد او (مثلاً در دهه 1950) به عنوان یک «هنرمند» که به طور بالقوه به گروه سوررئالیست تعلق داشت، مفید است یا خیر مطرح می شود. آنچه مخالف این موضوع است بیش از هر چیز خودارجاعی مستقیم اظهارات اولیه اوست که دیدگاه اجتماعی کاملاً با آنها بیگانه بود. این حقیقت وجود ندارد که وایس در ابتدا هرگز فراتر از افق فردی خود نمی رود.

Wer die künstlerische Entwicklung des Malers, Filmemachers, Dra­ matikers und Schriftstellers Peter Weiss beschreiben will, wird rasch erkennen, warum seine ästhetische Praxis in solchem Maße mit dem Surrealismus korrespondieren konnte. Schon der flüchtige Blick auf das frühe bildkünstlerische Schaffen findet Anhaltspunkte dafür, wa­ rum sich Weiss der Pariser Avantgarde eng verbunden gefühlt haben muß, als er sich ihr später bewußt zuwandte. So kann man vielen Jugend-Bildern bereits den Protest gegen jene technokratische Ra­ tionalität entnehmen, die im Brennpunkt der surrealistischen Kritik stand. Auch die Betonung des Phantastischen oder die mitunter er­ kennbare Vermischung von Traum und Realität deuten auf typische surrealistische KunstmitteL Mit seinen späteren Collagen knüpft er schließlich unübersehbar an die Arbeiten von Max Ernst an. Weiss hat sich auch mit den programmatischen Ansprüchen der Sur­ realisten, für deren Formulierung ihr Wortführer Breton immer wie­ der gesorgt hat, eingehend auseinandergesetzt Deren nähere Be­ trachtung und Weiss' Bezugnahmen erhellen, wie wichtig die Aus­ einandersetzung mit dieser Tradition für seinen Weg in die ästhe­ tische Modeme gewesen ist. Hierbei kommen allerdings Zweifel auf, ob es hilfreich ist, Weiss zu irgendeinem Zeitpunkt seiner Ent­ wicklung (etwa in den fünfziger Jahren) als einen "Künstler" zu be­ schreiben, der potentiell der surrealistischen Gruppe zugehörte. Da­ gegen spricht vor allem die unmittelbare Selbstbezogenheit seiner frühen Äußerungen, denen die gesellschaftliche Perspektive ganz 9 fremd war. Es ist nicht zu verkennen, daß Weiss seinen individu­ ellen Horizont anfänglich nie überschreitet.