Parteienwettbewerb in den deutschen Bundesländern: Unter Mitarbeit von Jochen Müller

آیا CDU نوردراین-وستفالن متعلق به یورگن روتگرز از نظر برنامه ای با اتحادیه هسین به رهبری رولاند کخ تفاوت دارد؟ آیا SPD در زارلند نسبت به سوسیال دموکرات ها در همسایگی راینلاند-فالتز در سمت چپ مرکز قرار دارد؟ اگر چنین است، چرا چنین است؟ مطالعه حاضر ویژگی‌های خاص رقابت حزبی را بر اساس تجزیه و تحلیل همه برنامه‌های انتخاباتی ایالتی که بین سال‌های 1990 و 2010 نوشته شده‌اند، بررسی می‌کند. این امر از یک سو در شرایط توسعه تاریخی نظام های حزبی در کشورها و از سوی دیگر بر اساس الگوهای نظری انجام می شود. نتایج یک تصویر متمایز از رقابت حزبی در سیستم چند سطحی آلمان را ترسیم می کند. آنها تفاوت در مواضع برنامه ای احزاب در حوزه های مختلف سیاست را نشان می دهند که دلایل خود را در ساختار اجتماعی رای دهندگان مربوطه و همچنین در تلاش های تاکتیکی احزاب در انتخابات ایالتی دارند. استقلال رقابت حزبی منطقه ای در مقایسه با رقابت سیاسی فدرال در نهایت در اهمیت جهت گیری های موضوعی احزاب ایالتی برای تشکیل دولت در ایالت های فدرال منعکس می شود.

Unterscheidet sich die nordrhein-westfälische CDU eines Jürgen Rüttgers programmatisch von der hessischen Union unter Führung von Roland Koch? Steht die SPD im Saarland weiter links von der Mitte als die Sozialdemokraten im benachbarten Rheinland-Pfalz? Wenn ja, warum ist das der Fall? Die vorliegende Studie untersucht die bundeslandsspezifischen Eigenheiten des Parteienwettbewerbs anhand einer Analyse aller zwischen 1990 und 2010 verfassten Landtagswahlprogramme. Dies geschieht vor dem Hintergrund der historischen Entwicklung der Parteiensysteme in den Ländern einerseits und auf Grundlage theoretischer Modelle andererseits. Die Ergebnisse zeichnen ein differenziertes Bild des Parteienwettbewerbs im deutschen Mehrebenensystem. Sie zeigen die Unterschiede in den programmatischen Positionen der Parteien in den verschiedenen Politikfeldern auf, die ihre Ursachen in der Sozialstruktur der jeweiligen Wählerschaft, aber auch in taktischen Bestrebungen der Parteien bei Landtagswahlen haben. Die Eigenständigkeit des regionalen Parteienwettbewerbs im Vergleich zum bundespolitischen zeigt sich schließlich in der Bedeutung der inhaltlichen Ausrichtungen der Landesparteien für die Regierungsbildung in den Bundesländern.