Ironie in der Alltagssprache: Eine gesprachsanalytische Untersuchung

ایرونی اصطلاحی بسیار خیره کننده و درخشان است. حتی اگر تنها بزرگ‌ترین متفکرانی که در دو هزار سال اخیر با او سروکار داشته‌اند در اینجا ذکر شوند - نتیجه کتاب جداگانه‌ای خواهد بود که تاریخ فکری غرب در آن منعکس می‌شود. چنین نام های معروفی اما انتظارات نادرستی را برمی انگیزد. زیرا این در مورد فیلسوفان، شاعران یا سخنرانان نیست، بلکه مربوط به زندگی روزمره است. این دقیقاً مفاهیم عالی کنایه است که مدتهاست این واقعیت را پنهان کرده است که اساتید بزرگ کنایه نه تنها در کتابها، بلکه، و شاید بالاتر از همه، در زندگی وجود دارند. و در آغاز کتابی وجود نداشت، اما گفت و گو: سقراط هرگز یک خط ننوشت. بنابراین، مطالعه حاضر به دنبال یافتن کنایه در منشأ آن، من و آن است. در گفتگوهای روزمره با دوستان و گرچه کنایه به دلیل شیفتگی و رازآلود بودن آن بسیار پرداخته و بحث شده است، اما ابتدا باید روشن شود که منظور از کنایه در آنجا چیست. تنها در این صورت است که می توان پرسید که چرا تحت شرایط خاصی از آنها استفاده می کند و آیا نمی توان همان را نیز به گونه ای متفاوت بیان کرد. برای پیش بینی پاسخ فوری: البته راه دیگری برای گفتن وجود ندارد. Irony راه حلی برای طیف وسیعی از وظایف ارتباطی ارائه می دهد، یک استراتژی برای بسیاری از موقعیت های اجتماعی که در غیر این صورت فقط بسیار پیچیده تر و مستعد برخورد با آنها خواهد بود. و بالاتر از همه: بدون لذت بزرگ و لذت زیبایی شناختی که به ارمغان می آورد. در نهایت، این احتمالاً دلیل احترامی است که او از آن برخوردار است.

Ironie ist ein ausgesprochen schillernder und illustrer Begriff. Selbst wenn hier nur die größten Denker angeführt würden, die sich in den letzten zweitausend Jahren mit ihm beschäftigt haben - ein eigenes Buch wäre das Resultat, in dem sich die Geistes­ geschichte des Abendlandes widerspiegeln würde. Solche berühmten Namen aber wecken falsche Erwartungen. Denn hier soll es nicht um Philosophen, Dichter oder Redner gehen, sondern um den Alltag. Gerade die hohen Vorstellungen von Ironie haben lange Zeit die Tatsache verdeckt, daß es die großen Meister der Ironie nicht nur in den Büchern gibt, sondern auch und vielleicht vor allem im Leben. Und am Anfang stand auch kein Buch, sondern das Gespräch: Sokrates hat nie eine Zeile geschrieben. Die vorliegende Untersuchung soll also Ironie an ihrem Ursprung aufsuchen, I und das heißt. im ganz alltäglichen Gespräch im Freundeskreis. Und obwohl Ironie aufgrund ihrer Faszination und Mystifikation viel behandelt und erörtert wurde, muß zunächst einmal geklärt werden, was dort üherhaupt unter Ironie verstanden wird. Erst dann läßt sich fi'agen, warum man sie unter bestimmten Umständen verwendet und ob sich dasselbe nicht auch anders sagen ließe. Um die Ant\\ort gleich vorwegzunehmen: Es läßt sich natürlich nicht anders sagen. Ironie bietet eine Lösung für eine ganze Reihe kommunikativer Aufgaben, eine Strategie für viele soziale Situationen, die sonst nur wesentlich umständlicher und konfliktträchtiger zu bewältigen wären. Und vor allem: ohne das große Vergnü­ gen und das ästhetische Wohlgefallen, das sie bereitet. Letztlich darin liegt wohl der Grund für die Wertschätzung, der sie sich erfreut.