Die Ethisierung des Unternehmens: Ein Beitrag zum wirtschaftsethischen Diskurs

قصد اولیه من در واقع نوشتن پایان نامه ای در مورد "بازاریابی و اخلاق" و در این زمینه نیز بررسی سهم مفاهیم موجود اخلاق تجاری در رسیدگی به مشکلات اخلاقی در بازاریابی بود. با این حال، هنگام پرداختن به انتشارات متعدد در مورد موضوع اخلاق تجاری و شرکتی که در این میان تقریباً غیرقابل مدیریت شده اند، به زودی مشخص شد که بحث بسیار ناهمگون و گیج کننده است و هیچ مفاهیمی از اخلاق شرکتی وجود ندارد که بتوان از آن به عنوان استفاده کرد. ابزارهایی برای حل مشکلات اخلاقی در بازاریابی کسب و کار می تواند مورد استفاده قرار گیرد. مشارکت‌ها بر اساس دیدگاه‌های تحقیقاتی نظری یا عملی بسیار متفاوت است - استدلال‌های فلسفی، مشکلات جزئی در عملکرد تجاری و توصیه‌های کم و بیش مشخص برای اقدام اغلب در بحث نامرتبط هستند. دقیقاً همین سردرگمی و مشکلات گوناگون است که اکنون به عنوان نقطه شروع پایان نامه توانبخشی خود انتخاب کرده ام. هدف اصلی کار این است که حوزه های مشکل پیچیده و سؤالات مختلف را ساختاردهی کند و آنها را در یک زمینه سیستماتیک قرار دهد. بر اساس یک ارزیابی انتقادی از مفاهیم پایه‌گذاری شده نظری اخلاق تجاری، من سعی کرده‌ام وضعیت مشکل در اخلاق کسب‌وکار را روشن کنم و نقاط شروع مفهومی و عمل‌گرایانه را برای توسعه بیشتر حوزه تحقیق بررسی کنم. این بحث صراحتاً مبتنی بر دیدگاه شرکت است و با توجه به بازسازی نظری-اجتماعی باز است. این پایان نامه در اکتبر 1997 تکمیل شد و در آوریل 1998 توسط دانشکده اقتصاد و علوم کامپیوتر دانشگاه کلاگنفورت به عنوان پایان نامه توانبخشی برای "مدیریت بازرگانی" پذیرفته شد. برخی اصلاحات و برش‌ها در نسخه خطی برای انتشار انجام شد.

Meine ursprüngliche Absicht war es eigentlich, eine Arbeit zum Thema "Marketing und Ethik" zu schreiben und in diesem Zusammenhang auch den Beitrag bestehender unternehmensethischer Konzepte zur Handhabung moralischer Probleme im Marketing zu untersuchen. Bei der Auseinandersetzung mit den zahlreichen, mittler­ weile praktisch unüberschaubar gewordenen Publikationen zum Themenbereich Wirt­ schafts- und Unternehmensethik wurde allerdings sehr bald deutlich, daß die Diskussion sehr heterogen und unübersichtlich verläuft und es keine Unternehmens­ ethik-Konzepte gibt, die instrumentell zur Lösung moralischer Probleme im Marketing herangezogen werden könnten. Die Beiträge gehen von ganz unterschiedlichen theoretischen oder praktischen Forschungsperspektiven aus - philosophische Argu­ mentationen, unternehmenspraktische Detailprobleme und mehr oder weniger konkrete Handlungsempfehlungen stehen in der Diskussion oft beziehungslos neben­ einander. Gerade diese Unübersichtlichkeit und Vielfalt an Problemstellungen habe ich nun als Ansatzpunkt für meine Habilitationsschrift gewählt. Ein wesentliches Ziel der Arbeit besteht darin, die komplexen Problemfelder und unterschiedlichen Frage­ stellungen zu strukturieren und in einen systematischen Zusammenhang zu bringen. Auf der Grundlage einer kritischen Würdigung theoretisch fundierter Konzepte der Unternehmensethik habe ich versucht, die unternehmensethische Problemsituation zu klären und konzeptionelle und pragmatische Ansatzpunkte für eine Weiterentwicklung des Forschungsbereiches herauszuarbeiten. Dabei geht die Argumentation explizit von einer Unternehmensperspektive aus und bleibt in bezug auf eine gesellschafts­ theoretische Rekonstruktion offen. Die vorliegende Arbeit wurde im Oktober 1997 abgeschlossen und von der Fakultät für Wirtschaftswissenschaften und Informatik der Universität Klagenfurt im April 1998 als Habilitationsschrift für "Betriebswirtschaftslehre" angenommen. Für die Veröffentlichung wurden noch einige Korrekturen und Kürzungen am Manuskript vorgenommen.