Der Konsum der Gesellschaft: Studien zur Soziologie des Konsums

به نظر می رسد مصرف این روزها در همه جا وجود دارد. نه تنها تصور اینکه کسی اصلاً مصرف نمی کند دشوار است. تقریباً هر کاری که انجام می دهید را می توان به عنوان مصرف نیز مشاهده کرد. علاوه بر این، مصرف به طور فزاینده ای به عنوان رایج و معتبر در سراسر جامعه پذیرفته می شود. این یافته ممکن است این تصور را ایجاد کند که مصرف به یک «حوزه ارزش‌ها» اجتماعی مستقل تبدیل شده است (وبر)، مانند آموزش، هنر، پزشکی، سیاست، قانون، ورزش، تجارت، علم. بنابراین دیگر فقط یک «ضمیمه» (پولانی) اقتصاد نیست، بلکه سیستم عملکردی خودش است. این تصور فریبنده است. زیرا تا کنون کاملاً نامشخص است که مصرف از نظر فناوری ارتباطات چگونه عمل می کند. شرایط برای امکان یک سیستم عملکردی مستقل بسیار متزلزل به نظر می رسد. البته، این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که مصرف توجه بیشتری را به خود جلب می‌کند، و دقیقاً همین افزایش توجه است که نیاز به تأمل انتقادی دارد. در هر صورت، می توان بیان کرد که یک حوزه گفتمانی بسیار بحث برانگیز حول موضوع «مصرف» شکل گرفته است که تمام مشارکت های این جلد به آن اشاره دارد. این جلد مقالات منتخب کای-اووه هلمان را در مورد جامعه شناسی مصرف گرد هم می آورد و به موضوعیت و ارتباط این حوزه پژوهشی اشاره دارد.

Konsum scheint heutzutage allgegenwärtig zu sein. Nicht nur ist kaum vorstellbar, dass jemand überhaupt nie konsumiert. Auch kann nahezu alles, was man tut, als Konsum beobachtet werden. Zudem wird Konsum immer häufiger gesellschaftsweite Verbreitung und Geltung bescheinigt. Dieser Befund mag den Eindruck erwecken, Konsum sei zu einer eigenständigen gesellschaftlichen „Wertsphäre“ (Weber) geworden, wie Erziehung, Kunst, Medizin, Politik, Recht, Sport, Wirtschaft, Wissenschaft. Also nicht mehr bloß „Anhängsel“ (Polanyi) der Wirtschaft, sondern eigenes Funktionssystem. Dieser Eindruck trügt. Denn bislang ist völlig ungeklärt, wie Konsum kommunikationstechnisch funktioniert. Die Bedingungen der Möglichkeit eines eigenständigen Funktionssystems erscheinen hochgradig prekär. Das ändert freilich nichts daran, dass Konsum zunehmend mehr Aufmerksamkeit erfährt, und genau diese Aufmerksamkeitszunahme fordert zur kritischen Reflexion auf. Feststellen lässt sich in jedem Fall, dass sich um das Thema „Konsum“ inzwischen ein hochkontroverses Diskursfeld entfaltet hat, auf das sich sämtliche Beiträge dieses Bandes beziehen. Der Band versammelt ausgewählte Aufsätze von Kai-Uwe Hellmann zur Konsumsoziologie und verweist auf die Aktualität und Relevanz dieses Forschungsfeldes.​