Η Επιστημονική Επανάσταση και η Φιλοσοφική Θεωρία της Επιστήμης. Ακμή και Υπέρβαση του Θετικισμού

Περιεχόμενα
Πρόλογος
1. Επιστήμη και θεολογική αυθεντία. Η κοπερνίκεια ανατροπή και η μαρτυρία του Γαλιλαίου
1.1. Η επιστήμη στην κλασική αρχαιότητα και η μέθοδος του «σώζειν τα φαινόμενα»
1.2. Η υποταγή της επιστήμης στη θεολογική αυθεντία κατά το Μεσαίωνα
1.3. Η χειραφέτηση του κριτικού λόγου
1.4. Το γεωκεντρικό σύστημα του Κλαύδιου Πτολεμαίου
1.5. Η θεωρία της «διπλής (ή διττής) αλήθειας»
1.6. Η νέα κοσμολογία. Κοπέρνικος, Τύχων, Κέπλερ
1.7. Το τηλεσκόπιο και η εμπειρική επιβεβαίωση του ηλιοκεντρισμού. Η δίκη του Γαλιλαίου

2. Η ανατροπή του αριστοτελικού κοσμοειδώλου και η θεμελίωση της νέας μηχανικής
2.1. Επιστήμη και αναγεννησιακός νεοπλατωνισμός: Η στροφή στα μαθηματικά και η μεθοδολογική επανάσταση του Γαλιλαίου
2.2. Το μηχανιστικό υπόδειγμα και η αποβολή των τελικών αιτίων από τη φυσική θεωρία
2.3. Ο Νομιναλισμός ως προάγγελμα της νεωτερικότητας. Ο Occam και το ξυράφι του
2.4. Η διάψευση της Αριστοτελικής θεωρίας για την κίνηση
2.5. Η σχολή της Πάδοβας
2.6. Ο Γαλιλαίος και η πειραματική θεμελίωση της μηχανικής. Η αρχή της αδράνειας

3. Η επιστημονική σκέψη από τον Γαλιλαίο ως τον Νεύτωνα. Η επιστημολογική στροφή στη φιλοσοφία: εμπειρισμός και ορθολογισμός
3.1. Προεισαγωγικά: Η επιστήμη ως κοινωνική δύναμη και η επιστημολογική στροφή στη φιλοσοφία
3.2. Η αναβίωση του ατομισμού κατά το 17ο αιώνα: Gassendi και Boyle
3.3. Ο Bacon και το ιδεώδες της «αληθούς επαγωγής»
3.4. Η ορθολογική θεμελίωση του μηχανιστικού κοσμοειδώλου: Ο ενορατισμός του Descartes
3.5. Το λογικά κριτήριο της αλήθειας και η ύλη ως ενέργεια.  Η μεταφυσική θεμελίωση της αιτιότητας από τον Leibniz. 

4. Η νευτώνεια σύνθεση και η επικράτηση της πειραματικής φιλοσοφίας
4.1. Ο Νεύτων και οι επιμέρους επιστημονικές του ανακαλύψεις
4.2. Η κοσμοϊστορική σύνθεση των Principia Mathematica
4.3. Η επιστημονική μέθοδος κατά τον Νεύτωνα
4.4. Νεύτων και Θεός
4.5. Ο Καντ και η «αστάθεια του χάους». Το αρχέγονο νεφέλωμα
4.6. Η απόλυτη καθοριστική αιτιοκρατία (Ντετερμινισμός) του Laplace
4.7. Η ανακάλυψη των εξωτερικών πλανητών

5. Η θεωρία της επιστήμης μετά τον Νεύτωνα
5.1. Η εμπειρική καταγωγή των εννοιών και ο έμμεσος ή μετριοπαθής ρεαλισμός της γνωσιολογίας του Locke
5.2. Ο εμπειρικός ιδεαλισμός του Berkeley. Γνωσιολογικός σκεπτικισμός και ψυχολογική ερμηνεία της αιτιότητας στη σκέψη του Hume
5.3. Ο Καντ και η συνθετική εκ των προτέρων γνώση. Ο καθαρισμός της επιστημολογίας από την ψυχολογία και η αποκατάσταση της αιτιότητας

6. Η χημεία και η βιολογία κατά τον 18ο και 19ο αιώνα. Ο Δαρβίνος και η οριστική αποβολή της θεολογίας από την επιστημονική σκέψη
6.1. Η αρχαιοελληνική θεωρία των στοιχείων
6.2. Αλχημεία και «Ιατροχημεία»
6.3. Ο Boyle και η πειραματική θεμελίωση της χημείας
6.4. Η ανακάλυψη του οξυγόνου
6.5. Η παραπλανητική θεωρία του «φλογιστού» και το επίτευγμα του Lavoisier
6.6. Η επαναδιατύπωση της ατομικής θεωρίας
6.7. Η θεολογική επιρροή στη βιολογία
6.8. Η νεα ανατομική σκέψη. Leonardo, Vesalius και Harvey
6.9. Η πρόοδος της «φυσικής ιστορίας» τον αιώνα του διαφωτισμού
6.10. «Καταστροφισμός» και θεωρία της ομοιομορφίας: Η θεμελίωση της γεωλογίας
6.11. Οι μορφολογικές ταξινομήσεις του Λινναίου
6.12. Η πρώτη διατύπωση της θεωρίας για την εξέλιξη των ειδών: Lamarck
6.13. Η Λαρβινική επανάσταση

7. Η ακμή του θετικισμού
7.1. Η συγκεφαλαίωση του εμπειρισμού στη γνωσιολογία του Mill, Η εμπειρική αναγωγή των μαθηματικών
7.2. Γνωσιολογικός φαινομεναλισμός και εργαλειακή ερμηνεία της επιστημονικής θεωρίας. Ο εμπειριοκριτικισμός του Mach
7.3. Ο κύκλος της Βιέννης. Το πρόβλημα του νοήματος, η αρχή της επαληθευσιμότητας και η γλωσσική στροφή στη φιλοσοφία

8. Η υπέρβαση του θετικισμού. Η επιστροφή στην ιστορία της επιστήμης
8.1. Η κρίση της θετικιστικής ορθοδοξίας
8.2. Η εγκατάλειψη της επαγωγής στη φιλοσοφία του Karl Popper. Η λογική πλάνη της «θέσης της ακολουθίας»
8.3. Η λογική του Modus Tollens και η αρχή της διαψευσιμότητας. Η επιστήμη ως «διαρκής επανάσταση» και το κριτήριο διαχωρισμού από τη μεταφυσική
8.4. Η «αναγωγή» των θεωριών. Η αληθοφάνεια της προσωρινής θεωρίας και το ζήτημα της αντικειμενικής αλήθειας
8.5. Οι τρείς κόσμοι του Popper
8.6. Η πολιτική εφαρμογή της διαψευσιμότητας. Η «ανοικτή κοινωνία» και η επίκριση του ιστορικισμού
8.7. Μεθοδολογικός ολισμός και μεθοδολογικός ατομισμός: Quine και Popper
8.8. Ομαλότητα και κρίση στην επιστήμη: Η θεωρία των «παραδειγμάτων» του Τ. Kuhn
8.9. «Ασυμμετρία» των παραδειγμάτων και σχετικισμός: Οι δυσκολίες της θεωρίας του Kuhn
8.10. Επιστροφή στην ορθολογικότητα και «εσωτερική» ανάλυση της επιστημονικής μεθόδου: Η θεωρία των ερευνητικών προγραμμάτων του Lakatos
8.11. Η επιστήμη ως σύστημα εξουσίας: Η απαξίωση της ορθολογικότητας στη σκέψη του Feyerabend

9. Επίμετρο: Η επιστήμη στις αρχές του 21ου αιώνα