Βυζαντινός και δυτικός κόσμος: Αναγέννηση και Ουμανισμός

Περιεχόμενα
Πρόλογος

1. Αναγέννηση και αναγεννήσεις: Η νομιμότητα μιας έννοιας
1.1. Έννοια και χρονολογική οριοθέτηση
1.2. Η Αναγέννηση ως θεωρητική κατηγορία
1.3. Η προβληματική γύρω από τη σχέση της Αναγέννησης με τον μεσαιωνικό πολιτισμό. Πρώιμα αναγεννησιακά επεισόδια

2. Το μεσαιωνικό κοσμοείδωλο και τα κοινωνικοπολιτικά αίτια για την υπέρβασή του. Η σύλληψη του ανθρώπου κατά την Αναγέννηση
2.1. Το μεσαιωνικό κοινωνικό σύστημα και οι κοσμοθεωρητικές του εκφράσεις. Η απαξίωση της φυσικότητας και ο πόθος για τα υπερκόσμια
2.2. Η αναζωπύρωση του αστικού βίου και πολιτισμού κατά τη δύση του Μεσαίωνα. Οι νεοπαγείς \"δημοκρατίες\"
2.3. Η πολιτιστική δράση των νέων ηγεμόνων
2.4. Η νέα σύλληψη του ανθρώπου-δημιουργού. Ο άνθρωπος ως καθολικό ον και εστιακό σημείο στη φυσική τάξη

3. Ο Ουμανισμός και η επιστροφή στην Αρχαιότητα
3.1. Η νοσταλγία της Αρχαιότητας
3.2. Μεσαίωνας και κλασική παιδεία: σχολαστικισμός
3.3. Ο Πετράρχης πρωτεργάτης του φιλολογικού Ουμανισμού. Ο πολιτικός ουμανισμός των Φλωρεντινών
3.4. Η συναγωγή των αρχαίων χειρογράφων και ο κριτικός σχολιασμός τους. Ο Ουμανισμός ως εκπαιδευτικό σύστημα
3.5. Η πλατωνική στροφή. Η πλατωνική Ακαδημία της Φλωρεντίας
3.6. Η προσφορά των Βυζαντινών της διασποράς: Βησσαρίων

4. Η Αναγέννηση στη λογοτεχνία και στις εικαστικές τέχνες: οι μεγάλες μορφές
4.1. Η χειραφέτηση της καλλιτεχνικής ιδιοφυϊας και το δικαίωμα στην προσωπική έκφραση
4.2. Το όραμα του Δάντη
4.3. Η νεωτερική συνείδηση στην ποιητική του Πετράρχης
4.4. Η ανατομία της κοινωνικής και ψυχολογικής πραγματικότητας στις μυθιστορίες του Βοκκάκιου
4.5. Το όραμα της φύσης στην ποίηση της Αναγέννησης
4.6. Η επανάσταση στις εικαστικές τέχνες. Γραμμική προοπτική, chiaroscuro και νεοκλασικό ύφος
4.7. Ο Μιχαήλ Άγγελος και η αποθέωση του καλλιτέχνη

5. Η φιλοσοφία κατά την Αναγέννηση: η \"αξιοπρέπεια\" του ανθρώπου και το ζήτημα της ελευθερίας
5.1. Ο Νικόλαος Κουζανός και η διαλεκτική ένωση του Θεού με τον κόσμο
5.2. Η ένθεη ψυχή στη φιλοσοφία του Μαρσίλιο Φιτσίνο
5.3. Η ριζική αυτενέργεια του ανθρώπου στη φιλοσοφία του Πίκο
5.4. Θεία πρόνοια και ανθρώπινη αυτεξουσιότητα στη σκέψη του Βάλλα
5.5. Η παγανιστική έκσταση του Τζιορντάνο Μπρούνο

6. Η πολιτική σκέψη κατά την Αναγέννηση
6.1. Φυσική βούληση και πολιτική κοινότητα στη σκέψη του Μακιαβέλλι
6.2. Η φιλοσοφία ως κοινωνική κριτική: ο χριστιανικός ανθρωπισμός του Θωμά Μώρου

7. Αναγέννηση και χριστιανική εκκλησία
7.1. Ο εκφυλισμός της εκκλησιαστικής ηγεσίας κατά την ακμή της Αναγέννησης. Το κίνημα του Σαβοναρόλα
7.2. Η αναγεννητική προσπάθεια του Έρασμου: η ευαγγελική αγνότητα, η φιλολογική καλλιέργεια και η ελευθερία της βούλησης. Η ρήξη με το Λούθηρο

8. Η Αναγέννηση και οι απαρχές της νεότερης επιστήμης
8.1. Γεωγραφικές ανακαλύψεις κα αλλαγή κοσμοειδώλου. Η Κοπερνίκεια Επανάσταση
8.2. Ο Λεονάρντο και η σύνθεση τέχνης και επιστήμης

9. Επίμετρο: Αναγέννηση, Μπούρκχαρντ και Νίτσε