22. Türkiye Maliye Sempozyumu: Mali Yapılanma Sürecinde Stratejik Yönetim (2007)

Yrd.Doç.Dr.İbrahim Attila ACAR:......Page 11
Prof.Dr.Bilal Murat ÖZGÜVEN:......Page 12
Prof.Dr.Metin Lütfi BAYDAR:......Page 14
Yrd.Doç.Dr.Erdal GÜMÜŞ......Page 27
(5)......Page 36
ise bir kurumun t yılındaki ödemelerinden arta kalan net varlıklarını göstermekte, pozitif olmasi halinde g oranı ile gelir elde edileceği varsayılmaktadir.......Page 37
Bilindiği üzere, 1996 yılında İLO’nun raporu ile sunulan 4 temel alternatifin ilki dağıtım esasını koruyan ve yeniden yapılandıran reform alternatifi olup kabul görmüş ve 4447 sayılı kanun ile 1999 reformu gerçekleştirilmiştir. Ancak, söz konusu İLO’nun raporunda yer alan özelleştirme alternatifleri tam olarak kamu oyunda tartışılmamıştır. Özelleştirmenin farklı anlamları olmasına rağmen bizim burada özelleştirme ile kastettiğimiz husus devletin gözetim ve denetiminde elde edilen prim gelirlerinin piyasa koşullarında getiri sağlayacak şekilde uzmanlar tarafından yönetilmesini ifade etmektedir. Aslında TUSİAD’ın (1997 ve 2004) raporlarında özelleştirme seçenekleri de yer almaktadır. Öteki ülkelerde olduğu gibi sosyal güvenlik alanını da büyük bir cesaretle piyasa mekanizmasına açmak gerekmektedir.  Bireysel emeklilik sistemi ile piyasa mekanizmasının emeklilik fonu oluşturması ve işlemesi giderek yaygınlaşmaktadır. Bu uygulamalar sürdürülerek yakın gelecekte elde edilen deneyimle ve performanslarına dayalı olarak zorunlu emeklilik fonlarını da yönetebilir hale gelebilir.  Ülkemizde 4632 sayılı kanun ile bireysel emeklilik sistemi 2003 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu sistemin yürürlüğe girmesi ile beraber bazı sorunlar da ortaya çıkmıştır.......Page 43
3. ALPER, Yusuf (1999), “Yeni Bir Yüzyıla Girerken Yeniden Yapılanmanın Eşiğindeki Sosyal Güvenlik”, Çimento İşveren Dergisi, Cilt 3, Sayı 13, ss. 10-35.......Page 49
8. ÇAVUŞOĞLU, Selvin (1998), “Financial Implications of Pension Reform in Turkey”, Boston Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Boston.......Page 50
Arş.Gör.Murat ÇAK......Page 53
2. SOSYAL GÜVENLİK ALANINDA YENİ ARAYIŞLARI DOĞURAN NEDENLER......Page 54
Türkiye’de Yaşlı Bağımlılık Oranı ve Toplam Bağımlılık Oranı (%)......Page 61
Türkiye’de Sosyal Sigorta Programlarının Kapsadığı Nüfus (Kişi)......Page 62
%32,51......Page 63
XXII. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU......Page 74
Denetim, devletin en eski ve önemli fonksiyonlarından biridir. Dünya’da Sayıştay’ların nüvesi olarak kabul edilen ilk oluşum, 1314 yılında “Auditor Exchequer” ünvanıyla bir denetçinin İngiltere’de görevlendirilmesiyle ortaya çıkmış; bunu 1318’de Fransa, 1386’da Almanya izlemiştir.  Öyle ki; devlet denetimi, demokratik devletin modern formlarından çok uzun yıllar önce toplumsal hayatta yerini almıştır. Ancak, dünya genelinde Sayıştayların kurumsal yapılanmaları, 1800’lü yılların ikinci yarısına rastlamaktadır. Bu yıllar dünyada parlamenter rejimlerin de oluşma tarihleridir ve şüphesiz bu tarihsel birliktelik tesadüf değildir. Vergi alma hakkının krallardan parlamentolara geçişi, vergi toplama yetkisine ve daha sonraları da toplanan vergilerin nerelere, nasıl harcanacağına kralların uyup uymadığının  parlamentolarca denetlenmesi ihtiyacı, bu denetimleri parlamentolar adına yapacak, bağımsız, uzman kuruluşlara, yani Sayıştaylara gereksinimi doğurmuştur.......Page 153
Performans denetimi ise, Sayıştay’ların uzun tarihsel süreci içinde, son yıllarda ortaya çıkan bir faaliyetidir. 1300’lü yıllar, Sayıştayların oluşumunun başlangıcı olarak gösterildiği gibi, denetim literatüründe, Performans denetiminin geçmişi, 1960’lı yıllara dayandırılmaktadır.  İkinci Dünya Savaşı sonrası, devletin bozulan gelir dağılımının düzeltilmesi, fiyat istikrarının sağlanması gibi görevleri üstlenmesi; devletten beklentilerin sosyal devlet anlayışı çerçevesinde artması; savaşın yarattığı tahribatın giderilmesi için yapılması gereken işler, kamu harcamalarını büyük ölçüde artırmış, dikkatleri kısıtlı kaynaklarla daha çok hizmet üretimine ve kamu faaliyetlerinde verimlilik, tutumluluk ve etkinliğin sağlanmasına yöneltmiştir. Bu yıllarda, özellikle gelişmiş ülkelerin Sayıştaylarında, üretken olmayan kamu harcamaları raporlanmaya başlanmıştır. Bu çalışmalar, herhangi bir metodolojiye sahip olmaksızın, geleneksel denetimin doğal bir yan ürünü olarak yapılmıştır.......Page 154
832 sayılı Sayıştay Kanununa 1996 yılında 4194 sayılı Kanunla eklenen Ek 10 uncu madde ile Sayıştay’a, denetimine tabi kurum ve kuruluşların kaynaklarını verimli, etkin ve tutumlu kullanıp kullanmadıklarını denetleme ve denetim sonuçlarını Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne raporlama görev ve yetkisi verilmiştir. Sayıştay, performans denetimi görev ve yetkisini almasını takiben, 1996 yılında, İngiltere Ulusal Denetim Ofisi (NAO) ile ikili işbirliği projesi geliştirmiştir. Bu ortak proje kapsamında, eğitim çalışmaları yapılmış, iki pilot proje uygulamaya konulmuştur. Pilot projeler, NAO denetçilerinin teknik yardım, destek ve yol göstericiliğinde yürütülmüştür. Pilot projelerden elde edilen deneyimlerin ışığında, performans denetimi metodolojisinin yerleşmesini sağlamak ve performans denetimini yaygınlaştırmak amacıyla, Sayıştay’da 1999 yılında Performans Denetimi Grubu  oluşturulmuş, bu grup bünyesinde bugüne kadar doğal afetler, çevre, kültür, sağlık, elektronik devlet gibi önemli alanları içeren, on bir performans denetimi çalışması tamamlanmıştır.......Page 155
Etkinlik denetimi: Denetlenen kurumların hedeflerine ulaşmaları konusundaki performanslarının etkinliği ile hedeflenen ve gerçekleşen etkilerin karşılaştırılmasının denetimini kapsamaktadır.......Page 156
Denetim konularının seçimi, Sayıştay adına önem arz eden, stratejik tercihler gerektirir. Potansiyel denetim alanlarının sayısı oldukça fazla ve Sayıştay’ın kapasitesi sınırlıdır. Bu durum, tercihlerin özen gösterilerek yapılması zorunluluğunu ortaya çıkarır. INTOSAI Denetim Standartlarına göre, Sayıştaylar, gerçekleştirdiği performans denetimlerinin kapsadığı alanı belirlemekte özgür olmalı; denetim sorumluluklarının yerine getirilmesinde, tarafsız yaklaşımını sürdürmek için politik etkilere karşı bağımsızlığını korumalıdır.......Page 160
Denetimin planlanmasında ikinci aşama ise, ön çalışma/ön inceleme/denetimin tasarımı olarak isimlendirilen aşamadır. Bu aşamada, belirlenen konunun “nasıl denetleneceği” sorusunun yanıtı araştırılır. Ön çalışmadaki temel görev, hem mali hem de performans denetiminin asli iki unsurundan birisi olan “olması gerekenlerin’, yani denetim kriterlerinin belirlenmesidir. İyi uygulama kriterleri, makul ve bilgili bir kişinin “olması gerekenle” ilgili beklentisini ifade eden, denetlenenin de kabul edebileceği standartlardır. Uygun denetim kriterlerinin; güvenilir, objektiflik, yararlı, anlaşılabilir, karşılaştırılabilir, eksiksiz, kabul edilebilir özelliklerde olması gerekir.......Page 161
Performans denetimi ve performans ölçümü kavramları, yaygın biçimde ve hatalı olarak, birbirinin yerine geçen, aynı şeye işaret eden kavramlar olarak kullanılmaktadır. Oysa, sayıştaylarca gerçekleştirilen performans denetimi ve kamu kurumlarının performans ölçümü, bazı ortak üst amaçlara sahip olmalarına karşın; uygulayıcıları, süreçleri, yaklaşımları, yöntemleri, kriterleri, sonuçları farklı olan ve herhangi bir iç içe geçmenin ya da birbirinin peşi sıra uygulamanın söz konusu olmadığı faaliyet türleridir.......Page 163
Performans geliştiriliyor mu?......Page 164
Performans yönetimine ilişkin incelemelerde, iç ve dış denetimin kullandığı yöntem ve yaklaşımlar, bazı yönleriyle benzerlikler göstermektedir. Asıl farklılık, iç denetimin denetlediği yapının bir parçası olma özelliğinden gelmektedir. Yönetimin bir parçası olarak iç denetçiler, yönetim tarafından yeterli performans kriterleri oluşturulmamışsa, saptanan amaçlara ve hedeflere ulaşılması için kriter oluşturabilirler. Yine, temel varsayımlarının uygun olup olmadığı, eksiksiz, doğru ve uygun bilgileri kullanıp kullanmadıkları, uygun kontroller oluşturup oluşturmadıkları noktalarından; amaçları, hedefleri ve sistemleri oluşturan yöneticilere destek verebilirler.......Page 165
6.   SONUÇ......Page 169
1. GİRİŞ......Page 187
3. KAPSAM......Page 188
Tablo 2: Araştırmaya Katılan Yöneticilerin Unvanları......Page 189
4. YÖNTEM......Page 190
4.1 Yazın Taraması ve Değişkenlerin Belirlenmesi......Page 191
4.2 Anket Formlarının Hazırlanması  ve Anketin Uygulanması......Page 192
5. BULGULAR VE YANSIMALARI......Page 193
Örgüt büyüklüğü ve yapısı......Page 195
6. SONUÇ......Page 203
XXII. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU......Page 208
XXII. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU......Page 244
XXII. TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMU......Page 263